Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

казола^рни териши ҳа^ кузатилади.
Бу болалар шахсининг муҳим томонлари алоҳида кўзга
ташланади. Шунга биноан, бола ўз нуқсонини англаб етади, у
ҳақда чуқур қайғуради. У ўз-ўзига нисбатан етарлича танқи-
дий муносабатда бўлади, ўзининг ҳимоясизлигини ҳис қилади,
шунинг учун ўзига бўлган ишончни тезда йўқотади. Натижада
ту(рғунлик ҳолати юзага келади. Атрофдагилар бола нутқини
яхши тушунишмаса, турғунлик ҳолати кучайиши мумкин. Бу
•омиллар бола шахсининг ривожланишига салбий таъсир қўр-
■сатади.
Сенсор афазия болалар афазиясининг иккинчи шакли ҳи-
'Собланади. Сенсор афазия даврида би,ринчи навбатда нутқни
идрок этиш (Вернике маркази) бузилади. Шунинг учун нутқни
тушунишда бола анча қийналади. Афазия билан хасталанган
бола нутқни эшитади, лекин нима ҳақида гапирилаётганини
англамййди. Бундай ҳолатни кишининг ўзига нотаниш тилда
сўзланган нутқни эшитиши билан тенглаштириш мумкин.
Нутқни идрок этишни бузилишининг турлича даражалари
мавжуд бўлиб, бунга фақат ўз нутқини эмас, балки бошқа ки-
шилар нутқини ҳам тушунмаслик ки^ради.
1 Паралексия (грекча para — ёнида, олдида, lego — ўқийман) — ўқишнинг
нутқ заифлашуви билан боғлиқ ҳолда бузилиши.

---

Мия хасталашувининг дастлабки босқичида нутқни идрок
этишнинг чуқур заифлашуви кузатилади, касалликнинг кейин-
ги босқичларида афазияли болалар фақат гапнинг айрим маъ-
ноли тузилишларини тушунишда қийналишади. Сенсор афазия
билан хасталанган бола аввалги ёд олинган сўзларни эслаш
қобилиятини йўқотадй.
Фонематик эшитишнинг, бузилиши оқибатида сенсор афазйя
билан касалланган болалар ўз нутқи устидан назорат ўрнатиш.