Pedagogika 015, 4-son Muassis: Nizomiy

PEDAGOGIKA
2015, 4-son
 
 
27 
Muhandis loyihalash madaniyatining ko‘p bosqichli darajaga egaligi o‘z 
navbatida bo‘lajak mutaxassisda loyihalash madaniyatini shakllantirishning 
darajali xarakter kasb etishini anglatadi. Muallifning e’tirof etishicha, bo‘lajak 
muhandislarda loyihalash madaniyatini shakllantirishning samarali yo‘llaridan 
biri kasbiy faoliyatga tayyorlashga yo‘naltirilgan o‘quv jarayonida talabalar 
tomonidan o‘zlashtirilgan ijtimoiy, gumanitar bilimlarni amaliyotda qo‘llashga 
erishishdir. Bundan kelib chiqqan holda, texnika oliy ta’lim muassasalarida 
kasbiy tayyorgarlik asosi talabalarning o‘quv-muhandislik loyihalari (fanlararo 
kurs va diplom loyihalari)ni bajarishi hisoblanadi. Shu bilan birga, talabalar 
kafedraning ilmiy-tadqiqotchilik ishlarida, aniqrog‘i, muhandislik ishlanmalarini 
tayyorlashda faol ishtirok etishlari, amaliyotchi muhandis, konstruktor, 
tadqiqotchilar bilan ijodiy hamkorlik va individual aloqalarni yo‘lga qo‘yishlari 
ularda loyihalash madaniyatini samarali shakllantirishga yordam beradi. 
Hamkorlik ishlarini yo‘lga qo‘yishning ko‘plab shakllari mavjud, ular talabalar 
konstruktorlik byurolari faoliyatini yo‘lga qo‘yish, kafedra tomonidan turli 
korxonalar, ishlab chiqarish muassasalari o‘rtasida imzolangan xo‘jalik 
shartnomalarida ishtirok etish va hokazolar. Yosh ixtirochilar tomonidan 
yaratilgan texnik loyihalarning amaliyotga tatbiq etilishiga erishish talabalarning 
loyihalash qobiliyatini yanada rivojlantirish va motivatsiyasini oshirish uchun 
xizmat qiladi.
V. M. Dyukov, G. S. Pyankovalar muammo mohiyatini yoritishda yechim 
asosi sifatida loyiha ta’limining mazmunini tahlil qilishga alohida e’tibor 
qaratadi va loyiha ta’limning “yadrosi”
1
, – deb ta’riflaydi. S. I. Ojegov,
N. Y. Shvedovalar tomonidan ta’kidlanganidek, loyiha qurilma, mexanizm, 
moslamaning avvaldan rejalashtirilib, so‘ngra ishlab chiqilgan rejasi sanaladi. 
Loyiha metodi esa o‘z-o‘zidan loyiha ta’limining asosiy elementi tarzida 
namoyon bo‘ladi. Loyiha metodi ta’limning faol metodlaridan biri bo‘lib, uning 
yordamida intellektual faollik yuzaga keladi, guruh yoki jamoada ishlash 
malakasi shakllanadi, ta’lim oluvchini qiziqtiradigan muammo bo‘yicha faoliyat 
natijasi tarzida mustaqil ravishda vazifalarni belgilash va yechimni topish 
ko‘nikmalarini rivojlantiriladi.
Zamonaviy sharoitda loyihalash metodidan ko‘p hollarda texnik bilimlarni 
yorituvchi fanlarni o‘qitishda faol foydalanib, gumanitar fanlar, shu jumladan, 
1