~ ~ O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

~  ~ 
 
8-MAVZU: TURK XOQONLIGINING TAShKIL TOPIShI 
(mustaqil mahalliy davlatlar tarixi) 
 
 
8.1.MA’RUZANI OLIB BORISh TEXNOLOGIYaSI 
 
Talabalar soni: 
O’quv vaqti: 2 soat 
Mashg’ulot shakli: 
Informatsion ma’ruza 
Ma’ruza rejasi: 
1.VI asrning I yarmida siyosiy vaziyat. 
2.Markaziy Osiyo hududida Turk xoqonligining tashkil topishi. 
3.Mustaqil mahalliy davlatlar: Sug’d, Tohariston, Choch, Iloq,  
   Farg’ona. 
4.Turk xoqonligi va mahalliy davlatlar o’rtasidagi iqtisodiy va  
   siyosiy aloqalar. 
Mashg’ulotning maqsadi: Turk xoqonligining tashkil topishi, mustaqil mahalliy davlatlar tarixi haqida 
chuqur bilimlar hosil qilish. 
Ma’ruza mazmuni: Mavzuning tarixshunosligi. Turk xaqonligining tashkil topishi. Turklarning 
g’arbga yurishlari. Sosoniylar bilan Turklar ittifoqi. Eftalitlar va turklarning tuqnashuvi. Eftalitlar 
mag’lubiyati. O’rta Osiyoning Turk xaqonligi tasarrufiga o’tishi. Turk - Eron munosabatlarining 
keskinlashuvi. Vizantiya bilan diplomatik munosabatlar. Turk xaqonligining xududlari, aholisi etnik 
tarkibi. Mamlakatni boshqarish usuli. Xaqon - davlat boshlig’i. Lavozimlar, mustaqil hokimliklar. 
Turk xaqonligining g’arbiy va sharqiy qismlarga bo’linib ketishi. Obruy qo’zg’oloni va uning 
bostirilishi. Budunlar, qora budunlar, beklar, xunarmandlar. savdogarlar. Aholining asosiy 
mashg’uloti: dehqonchilik, chorvachilik, hunarmandchilik. Qasr qo’rg’onlarning paydo bo’lishi. Ichki 
va tashqi savdo. Karvon savdosi. "Buyuk ipak yo’lida" yangi yo’llar va yangi imkoniyatlar. Shaharlar. 
Qishloqlarda "ko’shk", "qasr", "qo’rg’on"."qo’rg’oncha"larning qad ko’tarishi. Me’morchilik, tasviriy 
san’at. Yozuv: Xorazm, So’g’d, Toxariston yoeuvlari. Turk, Enasoy-Urxun yozuvlari. Oltoy 
yodnomasi va kultakin bitiklari. Diniy qarashlar; 3ardushtiylik, budda, nasora, moniy va qam 
(shomonlik). Turk xaqonligining inqirozga yuz tutishi. 
Pedagogik vazifalar: Turk xaqonligining xududlari, aholisi etnik tarkibi haqida bo’liq ma’lumot 
beradi. Turklarning g’arbga yurishlari haqida keng tushuncha beradi. Turk xaqonligining inqirozga 
yuz tutishi sabablarini yoritib beradi. 
O’qitish vositalari: 
Interfaol usul, tarqatma materiallar. 
O’qitish usuli va shakli 
Ma’ruza, savol va topshiriqlar, aqliy xujum, guruhlar bo’lib ishlash. 
O’qitish sharoiti 
Elektron darsliklar tashkil etish. 
Monitoring va baholash 
Og’zaki nazorat, test usuli, o’z-o’zini nazorat qilish va reyting tizimi 
asosida baholash.