Ona tili umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinfi uchun darslik



Download 17,27 Mb.
Pdf ko'rish
bet137/173
Sana03.07.2023
Hajmi17,27 Mb.
#953535
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   173
Bog'liq
10-sinf ona tili 2022

[5]


182
O‘zbekistonning noyob va kamayib borayotgan o‘simlik va hayvonlari to‘g‘risidagi das-
tlabki maʼlumotlar 1974-yil taʼsis etilgan “Qizil kitob”da o‘z aksini topgan. Umurtqali hay
-
vonlar (baliqlar, sudralib yuruvchilar, qushlar, sut emizuvchilar) ning 63 turi, o‘simliklarning 
163 turi haqida ilk bor mukammal maʼlumotlar 1984-yil bosmadan chiqqan “Qizil kitob”da 
keltirilgan. Masalan, dunyoga dong‘i ketgan lola va sallagullar, qimmatbaho o‘simlik-yet-
mak, dorivor o‘simlik bozulbang, shirach va shunga o‘xshash nafis gulli o‘simliklar, Buxoro 
bug‘usi (xongul), sayg‘oq, jayron, tog‘ qoploni, Tyanshan qo‘ng‘ir ayig‘i kabi noyob hayvonlar. 
[7]
“Qizil kitob” – davriy nashr, uning sahifalari hech qachon tugallanmaydi, Keyingi yillarda 
olib borilgan izlanishlar o‘lkamiz florasiga mansub yana 138 turdagi o‘simlikni “Qizil kitob”
-
ga kiritish lozimligini ko‘satmoqda. 1998- yil maʼlumotlariga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikas
-
ining “Qizil kitob”iga kiritilgan o‘simlik turlarining soni 301 tani tashkil etgan bo‘lsa, yangi 
nashrdan 48 oilaga mansub 313 tur o‘simlik o‘rin oladi. Shu o‘rinda savol tug‘iladi: “Inson, 
sen nimalar qilyapsan? To‘xta! O‘z uyingni qachongacha vayron qilmoqchisan?”
 [8]
(Internet manbalaridan)
Yo‘qolish xavfidagi turlar soni [6]
T/R
Taksonlar
Turlar
Kenja 
turlar
Jami
Umumiy turlar 
soniga nisbatan % 
hisobida
1.
Sut emizuvchilar
227
93
320
6.2
2.
Qushlar
264
167
431
4.6
3.
Sudralib yuruvchilar
74
61
135
1.8
4.
Amfibiyalar
34
7
41
2.8
5.
Chuchuk suvdagi baliqlar
169
25
194
3.5
6.
Yuksak o‘simliklar
25000 
dan kam 
emas
10 dan kam emas
55.1-mashq. 
Bo‘sh o‘rinlarni matn asosida to‘ldirib, gaplarni daftaringizga yozing.
1. Sut emizuvchilarning ___ foizi qirilib ketish xafi ostida qolmoqda.
2. Qushlarning ___ ta kenja turlari yo‘q bo‘lish arafasida.
3.Chuchuk suvlarda yashovchi baliqlarning __ ta turi halokatga mahkum. 
4. Yuksak o‘simliklarning ___ foizi yo‘qolib ketishi mumkin. 
5. Sudralib yuruvchilarning jami __ ta turi kamayib ketgan.



Download 17,27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   133   134   135   136   137   138   139   140   ...   173




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish