310
XALQARO BAHOLASH DASTURLARI
Mamatqobilova SHodiya
TerDU talabasi
Ilmiy rahbar: SHabbazova D.R.
Bugungi kunda dunyo miqyosida ta‘lim sifatini baholashda yangicha
shakllardan foydalanilmoqda. Mamlakatimiz ta‘lim sohasida o‘quvchilar natijalarini
xalqaro baholash dasturlaridan keng foydalanish tadbiq etilmoqda. Mavjud xorijiy
baholash dasturlarini o‘rganib chiqish,
qiyoslash, ayni yo‘nalishdagi xalqaro
tashkilotlar ta‘lim muassasalari bilan hamkorlik qilgan holda zamon talablariga javob
bera oladigan munosib milliy baholash tizimini rivojlantirish muhim sanaladi.
.Xalqaro ta‘lim sifatini baholash dasturlarida O‘zbekistonning ishtiroki
masalasini atroflicha o‘rganib chiqish va ushbu dasturlarda ishtirokini ta‘minlash;
Xalqaro tajribadan kelib chiqqan holda o‘quvchi yoshlar bilimlari darajasini
baholash yoki monitoring qilishning ―Milliy dasturini ‖ yaratish;
Ilm-fan yutuqlarining eng ilg‘or natijalari va adabiyotlarining
ingliz tilida
nashr qilishini inobatga olgan holda, maktablarda ingliz tilini o‘rgatuvchi turli
xorijiy dasturlarni tadbiq etish masalalarini ko‘rib chiqish.
Maktabgacha ta‘lim muassasalarida ta‘lim tarbiya berishga mas‘ul
mutaxassislarning malaka talablarini aniq mezonlar orqali belgilab qo‘yish va
bolalarning umumiy ta‘limga yo‘naltirilishini butunlay mas‘ulligini qonun bilan
belgilab qo‘yish;
Maktabgacha ta‘lim hamda umumiy o‘rta ta‘lim
muassasalaridagi guruh va
sinflarda xalqaro tajribada sinalgan usullardan kelib chiqqan holda o‘quvchilar
sonining maksimal hamda minimal ko‘rsatgichlarini belgilab qo‘yish;
Psixologik testlar yordamida boshlang‘ich sinflardagi iste‘dodli bolalarni
ajratib olib 8-9 yoshlilar uchun har bir maktabda ixtisosolashgan sinflar tashkil etish.
Yuqoridagi
talablarga
asoslanib
O‘zbekiston
Respublikasi
Vazirlar
mahkamasining 2018-yil 8-dekabridagi ―Xalq ta‘lim tizimida ta‘lim sifatini baholash
sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish chora-tadbirlari to‘g'risidagi‖ qarori
asosida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasi huzuridagi ta‘lim sifatini
baholash bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish
Milliy markazi tashkil
etilgan. Xalqaro tadqiqotlarda ishtirok etish uchun maxsus tayyorgarlilar talab etiladi.
Har bir yangi jarayonga o‘tishda ommaviy-axborot vositalari roli ancha yuqori
hisoblanadi. Shundan kelib chiqib soha mutaxassislari ommaviy axborot vositalarida
chiqishlar qilib borishi targ‘ibot ishlarini olib borish orqali yuqori natijalarda erishish
mumkin. Bu jarayonda fan metodistlari, inspektor metodistlar, malaka oshirish tizimi,
maktab rahbariyati, fan o‘qituvchilari, ota-onalar va o‘quvchilar ham faol bo‘lishi
talab etiladi.
Bu jarayonda quidagi ishlar olib borilishi zarur:
1. Fan metodistlari o‘qituvchilarga xalqaro baholash dasturlari haqida to‘liq,
to‘g‘ri va uzluksiz ma‘lumot berib borishi;
2. Maktab mashg‘ulotlari mazmuni tatqiqotlarga tayyorgarlikka yo‘naltirib
borishi lozim;
311
3. Ko‘rik-tanlov, festival va turli tadbirlar tashkil etish va o‘tkazib borishi talab
etiladi;
4. O‘qituvchilar esa o‘quvchilar natijalarini doimiy tahlil qilib borish,
5. An‘anaviy
nazorat tuzilishlarini yangicha
qoliblariga bosqichma-
bosqichlikda o‘zgartirib borilishi lozim;
6. Malaka oshirish tizimida o‘quv dasturiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar
kiritish,
7. .Mahoratli pedagog kadrlarni xalqaro baholash dasturi bo‘yicha ilmiy
tatqiqotlarga jalb etish;
8. Pedgoglarni xorijiy olimlar adabiyotlari bilan tanishtirib borish,
9. Kurs yakunida baholash dasturlariga mos ravishda amaliy ishlar qabul
qilish;
10. Ota-onalar va jamoatchilik o‘rtasida xalqaro baholash dasturlari to‘g‘risida
targ‘ibot olib boorish.
Tashkil etilish lozim bo‘lgan ishlardan ma‘lumki ta‘lim bilan bog‘liq
barcha
sohalar hamkorlikda ishlashi talab etiladi. Maktab pedagog jamoasi va o‘quvchilar
o‘rtasida
ijodiy
muhitni
kuchaytirish,
metodbirlashmalari
faoliyatini
takomillashtirish, ichki natijalarni pedagog kengashda muhokama qilib borish, fan
o‘qituvchisi dars jarayonida integratsiyani ta‘minlash ham xalqaro baholash dasturiga
o‘tish sur‘atlarini oshirish uchun ko‘mak bo‘la oladi.
Hozirgi davrda dunyo miqyosida qo‘llanilayotgan quidagi xalqaro baholash
tizimlari bilan tanishib chiqamiz.
PIRLS testlari
PISA
TMMSS
TALIS
EGRA va EGMA
PIRLS -
(inglizcha – Progrogress in International Reading Literacy Study-
Do'stlaringiz bilan baham: 
