Ya. O. Ruzmetov

Ishlab chiqarish me’yori 
- detallar soni yoki operat-siyalar birlik 
vaqtida lahza, daqiqa, soat, navbat va hokazo davomida bajarilishi kerak 
bo‘lgan taqsimot.
74

---

Vaqt me’yori 
Nv
va ishlab chiqarish me’yori 
Nish
o ‘rtasida qayta 
qaramlik mavjud:
Nv
= va 
Nish=
. 
(4.1)
Tenglikning kasr suratida o‘ng tomonida bir raqam vaqtining bir- 
ligini anglatadi, unga ishlab chiqarish me’yori yoki vaqt me’yori tegish- 
lidir.
Vaqt me’yori o ‘zgargan holda, ishlab chiqarish me’yori ham 
o‘zgaradi. Lekin vaqt me’yori qaysidir foizga o ‘zgarsa, ishlab chiqarish 
me’yorini nomunosiblik o‘zgarishga olib boradi.
Masalan, detalga ishlov berish uchun vaqt me’yori 20 minutni 
tashkil qilsa, navbat davomida ishlab chiqarish me’yori quyidagicha 
boiadi.
60 
X 
8 _
~
~ 2 i
. 
(4.2)
Agarda vaqt me’yorini 15 daqiqaga kamaytirsak, ishlab chiqarish 
60 X8_
22
me’yori ham o‘zgaradi, 
Is 
detal navbati davomida ishlab
chiqariladi. Vaqt me’yori 25 % o‘zgargani, ishlab chiqarish me’yorini 
33.3 %ga yetkazadi.
Agar bir miqdorining o ‘zgarishi foizlarda ko'rsatilgan bo‘lsa, 
boshqa miqdorining o‘zgarishini formulalar orqali aniqlash mumkin:
lOob 
10oa
a
= 100^5; 
b
= 100 + a , 
(4.3)
a
- ishlab chiqarish me’yorining ko‘tarilishi, %;
b -
vaqt me’yorining pasayishi, %.
Xizmat ko‘rsatish me’yori 
- uskunalar birligi miqdori yoki ishlash 
joyiari, bir ijrochi (yoki brigada) xizmat ko‘rsatilishi lozim. Bunday
75

---

me’yorlar sozlovchi ishchilar, chilangar - ta’mirlovchi, elektriklar va 
boshqalar uchun o ‘matiladi.