Ya. O. Ruzmetov

Ish la b ch iqarish b o 'tin m a la ri
3.4.2-chizma. Halqasimon sxema
Bu sxemada ijrochi ba’zan bir nechta boshqaruv organlaridan o‘zaro 
zid ko‘rsatma va farmoyishlar olishi mumkin. Funksiyalararo kelishuv 
yo'qolishi xavfi yuzaga keladi, bu esa ishlab chiqarish xodimlari hara- 
katlarida birlikni yo‘qolishiga, yirik korxonani boshqarish samarasi 
pasayishiga olib keladi.
“G ildirak” sxemasi (3.4.3.-chizma) chiziqli va funksional bog‘- 
lanishlar bilan tavsiflanadi, bajaruvchilar (ishchilar yoki boiinmalar) 
bilan funksional va rahbar bilan har bir ijrochi orasida chiziqli 
bogianishni ko;zda tutadi. Sxema yuqori malakali mutaxassislar orasida 
funksional vazifalami aniq boiinishini talab etadi. Rahbar strategik
71

---

masalalardan tashqari korxona faoliyatining taktik va tezkor masalalari 
bilan ham shug‘ullanadi.
M N i w n w w t a H i M n n i M H u m M i t m m m m i
Rahbar
n m n i t m i m r a n i
Lifliyaviy 
|j 
Ftmksioml
Fm hional
Liniyaviy
rahbar A 
j
rahbar В
rahbar V
rahbar 
(
j
bkleb chiqumh
bo'linmalari
cfassqU boglaaish 
—— — — — — funksional bog lanis'n
3.4.3-chizma. “G ‘ildirak” sxemasi
3.4.4-chizma. “Yulduz” sxemasi
Bu sxema birxillik texnologiyasi va ishlab chiqarish tashkii etilga- 
nida, boshqaruv amallari yaxshi yo‘lga qo'yilganda. muntazam iqtisodiy 
ko‘rsatgichlarda. xodimlarning aniq faoliyatida samaraii.
Sxemaning kamchiligi sifatida boshqaruv qarorlarini qabul qilishni 
murakkablashtiruvchi ko‘plab vertikal va gorizontal bog‘lanishlar 
mavjudligini keltirish mumkin. “Yulduz” sxemasi (jamoa, 3.4.4-chizma) 
chiziqli bogianishlar bilan tavsiflanadi va ulami faqat bir-biridan
72

---

alohida ishlovchi bajaruvchilar bilan (ishchilar yoki boiinmalar) 
bogianishini ko‘zda tutadi.