Buxoro davlat universitetining

O‘z-o‘zini nazorat qilish savol va topshiriqlari:
1. Morfemika bo‘limi nimani o‘rganadi? Morfemalarning qanday 
turlari bor? 
2. So‘z va morfema tushunchalariga izoh bering. 
3. Qo‘shimcha morfemalar qanday xususiyatlarga ega? 
4. Qo‘shimchalarning kelib chiqishiga ko‘ra qanday turlari bor? 
5. Prefiks va affiksoidlar haqida ma’lumot bering. 
6. Qo‘shimchalar tuzilishiga ko‘ra necha xil bo‘ladi? 
7. Ma’nodosh va zid ma’noli qo‘shimchalarga misollar keltiring. 
8. Affiksal omonimiya va polisemiyani izohlang. 
 
Uyda bajarish uchun mashqlar. 
1-mashq. 
Quyidagi she’riy parchada qo‘llangan qo‘shimchalarni 
vazifasiga ko‘ra guruhlashtiring: a) so‘z yasovchi qo‘shimchalar; b) 
lug‘aviy shakl yasovchi qo‘shimchalar; d) sintaktik shakl yasovchi 
qo‘shimchalar.
Quyosh ko‘kdan egilib qarar, 
Juda ravshan olovli ko‘zi. 
Sariq ko‘ylak kiyib ko‘ringan 
Barqut fasl – bu kuzning o‘zi. 
2-mashq. 
Berilgan parchani ingliz tilidan o‘zbek tiliga tarjima 
qiling. So‘z yasashga xizmat qilgan qo‘shimchalarning ostiga chizing. 
A fast driver 
Brian has a fast car. He drives his car fast. He never gets a ticket. 
His car is too fast for the police. They chase him, but they can't catch 
him. Brian always escapes from the police. The police want to catch 
him. But their cars are too slow. Brian's car is very fast. He likes to 
drive over 100 mph. When he sees the police, he waves to the police. 
The police turn on their sirens. They turn on their red lights. They 
chase after Brian. Brian speeds up. He passes all the other cars on the 
road. He escapes from the police. 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. 
M.Hamroyev, 
D.Muhamedova, 
D.Shodmonqulova, 
X.G‘ulomova, Sh.Yo‘ldosheva. Ona tili. Darslik. – Toshkent, 
“O‘qituvchi”, 2007-yil. 

---

198 
2. Rahmatullayev Sh. O‘zbek tlining izohli frazeologik lug‘ati. – 
Toshkent, “O‘qituvchi”, 1978. 4-21-б. 
3. Sayfullayeva R., Mengliyev B. va b. Hozirgi oʻzbek tili. – 
Toshkent, OʻzMU nashriyoti, 2007. 
4. O‘zbek tili leksikologiyasi. – Toshkent, “Fan”, 1981. 
5. Shoabdurahmonov Sh. va b. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. – 
Toshkent, “O‘qituvchi”, 1980.
6. Энциклопедический словарь юного филолога. – Москва, 
«Педагогика», 1984. С. 323.