Buxoro davlat universitetining

jargonlar
deyiladi. Masalan, 
oftobi olam (podsho), husni mutlaq (xudo), nishoni oliymon, shoye’ 
qiling (bildiring), malhuz emas (mulohaza qilingan emas), ne’mati 
jannat (yor, mahbuba), tavaqqu’ aylang (umid bilan kuting), tanzil 
(foyda). 
O‘g‘rilar, qimorbozlar orasida qo‘llanadigan so‘zlar argolar deb 
yuritiladi; loy (pul), xit (militsioner), bedana (to‘pponcha), xitola 
(o‘g‘irla), zamri (jim tur), atamri (gapir), atanda (qoch) kabi.
Qadimda savdogarlarning, otarchilarning ham argolari bo‘lgan: 
yakan (pul), joyi (yo‘q), xasut (non), dax (yaxshi, durust) – otarchilar 
argosi; sar yoki sari piyoz (ming so‘m), saru nimsar (bir ming besh 
yuz so‘m), kapara (olti ming so‘m). 
O‘z-o‘zini nazorat qilish savol va topshiriqlari:
1.Tarixiy shakllanish jihatidan hozirgi ona tili leksikasi qanday 
turlarga bo‘linadi? 
2. Hozirgi ona tili leksikasining ijtimoiy-dialektal tarkibi qanday 
tuzilgan? 
3. Umumxalq leksikasi va leksik dialektizmlar haqida so‘zlang. 
4. Kasb-hunar leksikasi nima? Badiiy adabiyotda qanday vazifa 
bajaradi? 
5. Termin va terminologik leksika haqida ma’lumot bering. 
6. Jargon va argolarning qanday o‘ziga xosliklari bor? 
 
Uyda bajarish uchun mashqlar. 
1-mashq. 
Hozirgi adabiy tilimiz uchun arxaik hisoblangan 
birliklarni aniqlab, ko‘chiring. Ularning hozirgi shaklini ayting. 
1.
Mavj urib yangi kanallardan musaffo suv kelur. 2. O‘sdi 
axloq-u adab birla o‘g‘il-qizlarimiz. 3. Ko‘ngillarni bahor ayyomi-yu 
yoz etgali keldik. 4. Na xush, baxting quyoshi yuz ochibdur, 
Boshingdin nur ila zarlar sochibdur. 5. Zohirda agarchi navjuvonmen, 
Botinda vale qadi kamonmen.
 
2-mashq. 
Berilgan matnni ingliz tilidan o‘zbek tiliga tarjima 
qiling. Matnda uchragan terminlarning ostiga chizing, qaysi sohaga 
oidligini ayting. 
Bob pushed the button on the door handle. He pulled on the door 
handle. He opened the car door. He got into the car. He sat down. He 

---

164 
sat down in the driver's seat. He sat down behind the steering wheel. 
Bob put the seat belt on. He buckled the seat belt. The seat belt went 
across his chest. The seat belt went across his lap. The seat belt kept 
him safe. He put his car key into the ignition. The ignition was next to 
the steering wheel. The ignition starts a car. Bob turned the car key in 
the ignition. The car started.