P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari



Download 5,7 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/186
Sana19.05.2023
Hajmi5,7 Mb.
#941004
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   186
Bog'liq
Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari. Sultonov P

Tekshiruv savoliari
1. Tabiat nima?
2. T a b ia t-in s o n -ja m iy a t tizim idag i o ‘zaro b o g ‘liqlikni 
tushun tiring?
3. Tabiatga antropogen ta ’sirni qanday tushunasiz?
4. Antropogen m odda almashinuvi qanday jarayon va uning 
tabiiy m odda alm ashinuvidan farqi nimada?
5. T a b iiy m u v o z a n a t nim a v a u n in g q a n d a y e k o lo g ik
aham iyati bor?
6. Nim a uchun tabiatni m uhofaza qilish zarur?
7. Y er sayyorasidagi hozirgi ekologik holatni izohlab bering?
8. Ekologik m uam m olar deganda qanday m uam m olarni 
tushunasiz?
9. Nim a sababdan ekologik bilim zarur ekan?
1.2. Ekologik ta’limot va uning shakllanishi
Ekologiya fanining predmeti, maqsad va vazifalari. Ekologiya
atam asining dastlabki ta'rifi tataiqli nemis biologi Ernest Gekkel 
tom onidan uning «O rganizm lam ing umumiy m orfologiyasi» 
(1866-y.) va «Olam vujudga kelishining tabiiy tarixi» (1868-y.) 
kabi ilmiy asarlarida keltirilgan. Unga k o ‘ra ekologiya lug‘aviy 
jihatdan yunoncha; 
oykos 
(oikos) - yashash m akoni, o ‘rni, joyi


ham da 
logos 
(logos) - fan, m antiq so ‘zlari birikm alaridan 
tu zilg an a ta m ad ir. M a ’nosiga k o ‘ra tirik o rg an izm larnin g 
yashash sharoiti yoki tashqi m uhit bilan o ‘zaro m unosabatini 
anglatadi.
Ekologiya biologik yo ‘nalishdagi fanlardan biri sifatida XIX 
asrning o ‘rtalarida shakllandi. D astlabki davrlarda u alohida 
olingan tirik organizm larni o ‘rab turuvchi o i i k tab iat bilan 
m unosabatini o ‘rgangan.
Ekologiya m ustaqil fan sifatida XIX asrning oxirlarida keng 
tan olingan b o ‘lsa-da, uning 
ekologiya 
deb atalib , um um iy 
lu g ‘a tg a k iris h i X X a s rn in g s o 'n g g i (1 9 6 0 -2 0 0 0 -y .) o ‘n 
yilliklariga to ‘g ‘ri keladi.
K o ‘rinib turibdiki, ekologiya nisbatan yosh fan hisoblanib
hozirda ham uning shakllanishi davom etm oqda. Shuning uchun 
fanning predmeti, m aqsadi va vazifalarini t a ’riflashda ko'pchilik 
m u alliflar bir-biriga yaqin fikrlarni bildirsalar-da, hozircha 
y a g o n a u m u m iy t o ‘x ta m g a k e lin g a n d e y ish g a aso s 
yo ‘q.Ekologiya fanining rivojlanishida uning o ‘rganish obyekti 
va unga ilmiy yondashish jihatlariga k o ‘ra bir necha davrlarni 
fa rq la s h m u m k in . Bu d a v rla r b a ’zi m a n b a la rd a fan n in g
bo'lim lari sifatida ham ta ’riflanadi.
Birinchi davr 
- ta b i a tn i k u z a tis h va ta v s ifla s h , tir ik
organizm larning m uhit bilan o 'z a ro m unosabatlarini o ‘rganish 
davri.

Download 5,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   186




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish