151
tarjimalarisiz tasavvur etib bo`lmaydi.
Jamol Kamol tarjimalari janr jihatidan ham chyegaralanmagan – u roman, qissa,
hikoyat, drama, doston, g`azal, ruboiy, sonyet, ertak, rivoyat kabi ko`plab janrdagi
asarlar tarjimasida qalamini sinab ko`rib, ularning barchasida muvaffaqiyatga
erishgan.
Hamlet bu aslida buyuk ijodkor Shekspirning siyratidir. Shekspir o’z
zamonasidan ochiq-oydin noliy olmas, va nohaqliklarga qarshi mardona jang qila
olmasdi.
Agar shunday qilsa, uni ingliz aristokralari bir lahzada yo’q qilib tashlardi.
Qolaversa, Shekspir jasoratli va dono ijodkor bo’ganligi sababli, qaysi yo’l bilan
bo;lsin baribir o’zining to’g;ri so’zligini aytmasdan qo’ymadi. U o’z zamonasining
asl basharasini ochsh yo’lini topdi va shrafli ishni uddalay oldi. U tarixga murojaat
qilgan holda moziy sahnasining 9-asr bekatiga qadam ranjida qildi.
YONDI.
O’RTANDI.
NOHAQLIKLAR OLOVIDA QOVURILDI
.
Oqibatda esa ijodda yuksak cho’qqiga ko’tarildi. Shekspir cho’qqiga chiqqan
chog’ “Hamlet” asari dunyoga keldi.
Xulosa vа takliflar (Conclusion/Recommendations).
Bu uch muallif sharofati bilan biz bugun dunyoga mashhur tragediyani o’zbek tilida
ham mutolaa qilish imkoniyatiga egamiz. Maqsud Shayxzoda ushbu tragediyani vosita
til-rus tilidan o'girgan bo’lsa, Jamol Kamol bevosita ingliz tilidan tarjima qilgan.
Maqsud Shayxzoda rus tilidan tarjima qilgan bo’lsa-da, asliyatdagi ruhni his eta olgan
va uni tarjimada qayta yarata olgan. Ikkala tarjimani tahlil qilar ekanmiz, har ikkala
tarjimon ham o’z tarjimalarida Shekspir davri nafasini tuya olishgani, o’girish
jarayonida bunga katta ahamiyat berishganiga guvoh bo’lamiz. Zero, bir tildan ikkinchi
bir tilga tarjima qilish buasliyatni aynan takrorlash emas, balki uning asosiy qiymati
to’g’risida to’la tasavvur yaratishdan iboratdir. Yaxshi tarjimon shunga intiladi. Buni
tarjima imkoniyati ko’tara oladi. Badiiy tarjimaning san’at sifatidagi mohiyati ham ana
shunda.
Shayxzoda Pushkinning «Mis chavandoz», Lermontovning «Kavkaz asiri»,
Mayakovskiyning «Juda soz» poemalari va ko‘plab she’rlarini, Shekspirning
152
«Hamlet» va «Romeo va Juletta» tragediyalarini va sonetlarini, Nozim Hikmatning
she’rlarini, ozarbayjon shoirlari asarlarini o‘zbek tiliga ag’dardi.
Shayxzodaning
o'zbek adabiyoti tarixi, o‘zbek xalq og’zaki ijodiyoti, xususan Alisher Navoiy ijodini
tadqiq etish borasida yaratgan ilmiy ishlari ham tahsinga sazovordir.
Foydalanilgan adabiyotlar
1.1928 yil “Maorif va o’qituvchi” jurnalining 3-son
2. S.Husayn “Literaturney Uzbekitan”.1936.
3. Арнольд И.В. Семантика. Стилистика. Интерконтекстуальность:
.Сборник статей / Научный редактор Бухаркин П.Е. – Спб.: Изд-во С.Петерб.
ун-та, 1999. – С 444.
4. Беркнер С.С. Драматургическая проза Шекспира и разговорный язык. –
«Теория и практика лингв. Описания разговорной речи», Горький,1976, Вып.
7. – С. 47-49.
5. Болотнова Н.С. О некоторых особенностях и новых направлениях
стилистических исследований художественной речи в конце XX в. //
Русистика: Лингвистическая парадигма конца XX века. – Спб.: Изд-во С.-
Петерб. гос. ун-та экономики и финансов, 1999. – С 163.