Yozma savollar uchun namuna

U xaltasini burchakka qo‘yib, yomg‘irligini yechdi
”. “Chinor” romanidan olingan ushbu 
gapdagi tagiga chizilgan so‘zni leksik tahlil qiling. 
JAVOB: Yomgʻirligini-soʻz,leksik maʼnosi:yomgʻirdan himoyalanish uchun kiyiladigan kiyim. 

---

71 
Yomgʻirligini-grammatik maʼnosi:nima?ot soʻz turkumi,tushum kelishikda,birlik shaklda. 
Yomgʻirligini-soʻzi uslubiy betaraf soʻz. 
Yomgʻirligini-bir maʼnoli soʻz. 
Yomgʻirligini-lik qoʻshimchasi orqali otdan ot yasalgan. 
256“
Tog‘ qa’rining zax sovug‘i birdan ko‘krakka urdi
”. “Chinor” romanidan olingan ushbu 
gapning tagiga chizilgan sozlarini fonetik tahlil qiling. 
JAVOB: "Togʻ qaʼrining zax sovugʻi birdan koʻkrakka urdi". 
"Chinor"romanidan olingan ushbu gapdagi tagiga chizilgan soʻzlarni fonetik tahlil qiling. 
Qaʼrining-3ta unli,4ta undosh. 
q-old qator,quyi keng,lablanmagan. 
a-old qator, yuqori tor,lablanmagan. 
r-til oldi, sirgʻaluvchi,jarangli. 
i-old qator, yuqori tor, lablanmagan. 
n-til oldi, jarangli, sirgʻaluvchi. 
ng-til orqa, portlovchi, jarangli. 
qaʼ-ri-ning 3 boʻgʻin: 2ta ochiq va 1 ta yopiq.Urgʻusi koʻchuvchi urgʻu.7 ta harf 8ta tovush.2 ta 
tovush 1 ta harf ifodalagan. 
Sovugʻi-3ta unli,4ta undosh 
s-til oldi, sirgʻaluvchi, jarangsiz. 
o-orqa qator,oʻrta keng,lablangan. 
v-lab undosh, sirgʻaluvchi, jarangsiz. 
gʻ-chuqur til orqa, jarangli, sirgʻaluvchi. 
So-vu-gʻi 3ta boʻgʻin ochiq boʻgʻinlar, urgʻu koʻchuvchi urgʻu.6ta tovush 6ta harf. 
koʻkrakka-3ta unli,5ta undosh. 
k harfi 4 oʻrinda ishtirok etgan. 
k-til oldi, portlovchi, jarangsiz. 
oʻ-orqa qator,oʻrta keng, lablangan. 
r-til oldi, sirgʻaluvchi, jarangli. 
a-old qator, quyi keng, lablanmagan. 
Koʻk-rak-ka 3ta boʻgʻin 2 ta yopiq 1ta ochiq.8ta tovush 8ta harf.Urgʻu koʻchuvchi urgʻu sanaladi. 
257Epitet nima? Uning badiiy matndagi vazifasi qanday? 
JAVOB: Epitet-sifatlash,bu soʻzga taʼrif yoki ifoda beradigan sheʼriy vosita.Badiiy 
matnlarda,baʼzan sheʼriy va lirik asarlarda ishlatiladi.Epitetning maqsadi muallif eʼtiborini jalb 
qilmoqchi boʻlgan maxsus narsani,uning oʻziga xos ekspressivligini taʼminlashdir.Bunday badiiy 
texnikadan foydalanish muallifga matnda noziklik,chuqurlik va taʼsirchanlik qoʻshish imkonini 
beradi.Epitetlar 3xil boʻladi:qiyosiy;ayiq koʻzlari, 
antropomofrik:mayin shabada, 
kuchaytiruvchi-taftalogik:yumshoq paxta. 

---

72 
258"Ko‘zguga yaqinlashdi, birdan terga tushib, tizzalari qaltiray boshladi: unga basharasini 
soqol bosgan, yonoq suyaklari turtib chiqqan, rangsiz, yovvoyi bir odam ko‘zlari baqraygancha 
tikilib turardi”. 
“Chinor” romanidan olingan ushbu parchanimorfologik tahlil qiling. 
JAVOB: Gapda 23 ta mustaqil soʻz turkumi mavjud. 
Naʼmuna: 
Koʻzguga-ot,nima? turdosh ot,aniq ot, jamlovchi ot joʻnalish kelishida,birlik sonda,egalik 
olmagan. 
yaqinlashdi- nima qildi?feʼl, mustaqil feʼl,oʻtimsiz feʼl,birgalik nisbat,boʻlishli feʼl,shaxs-son 
olmagan,oʻtgan zamonda. 
259“Chinor ” romanidagi Bektemir obrazining xarakter xususiyatlari haqida ma’lumot bering. 
JAVOB: 
"Chinor"romanida 
Bektemir 
obraziga 
shunday 
taʼrif 
beriladi:jangchi,botir,chidamli,doimo 
tirik, 
qatʼiyatli,irodali, 
qahramon,jangda 
asir 
tushadi,Kapsanlik.Asarda Bektemir Akbarilining jurʼatsizligi tufayli konda halok boʻladi.Aynan 
mana shu obraz orqali asarda Akbarilining ham bir qancha jihatlari ochib beriladi. 
260“Chinor” romanidagi Ochil bobo obrazi, uning xarakteri, asarda tutgan o‘rni haqida ma’lumot 
bering. 
JAVOB: "Chinor"romanidagi uzoq-yaqin qarindoshlaridan xabar olgani otlangan 93 yoshli Ochil 
bobo safarga chiqadi.Aynan mana shu obraz orqali asarda insoniy qadriyatlar haqidagi goh shirin 
goh achchiq hikoyalarga duch kelamiz.Bu taqdirlar bir-bir bilan Ochil bobo orqali 
bogʻlanib,yagona shajarani-azim chinorni vujudga keltiradi. 
Asarda Ochil bobo-oqibatli,maslahatgoʻy,mehribon, oliyjanob,dono,dardkash deya taʼriflangan. 
261“