Farmokognoziya oxiri p65

MEKSIKA BANGIDEVONASI MEVASI VA URUG‘I –
FRUCTUS ET SEMINA DATURAE INNOXIAE
O‘simlikning nomi.
Meksika bangidevonasi — Datura innoxia
Mill., ituzumdoshlar — Solanaceae oilasiga kiradi (39-rangli
rasm).
Ko‘p yillik (o‘stiriladigani bir yillik), bo‘yi 60—150 sm ga
yetadigan o‘t o‘simlik. Poyasi tik o‘suvchi, yashilroq yoki qiz-
g‘ish-binafsharangli, sertuk, ayrisimon shoxlangan. Bargi
oddiy, bandli, kulrang-yashil, tuxumsimon yoki cho‘ziq-
tuxumsimon, o‘tkir uchli, tekis qirrali yoki cheti biroz o‘yilgan
va poyada ketma-ket joylashgan bo‘lib, boshni aylantiruvchi
yoqimsiz hidi bor. Gullari yirik, oq, faqat bir kecha gullaydi.
Gulkosachasi sertuk, besh tishli, shishgan va uzun naysimon,
asos qismi meva bilan birga qoladi; gultojisi naycha shaklidagi
voronkasimon, besh tishli bo‘lib, uchlari qayrilgan, otaligi 5
ta, onalik tuguni yuqoriga joylashgan. Mevasi — ko‘p urug‘li,
sharsimon, kulrang-yashil yoki qo‘ng‘ir-rangli va tikanli ko‘-
sakcha. Meksika bangidevonasi iyul-oktabr oylarida gullaydi,
mevasi avgust oyidan boshlab pishadi.

---

184
O‘simlikning hamma qismi zaharli!
Geografik tarqalishi. 
Vatani Markaziy va Janubiy Amerika.
Poltava va Chimkent viloyatlarida, Krasnodar o‘lkasida, Qrim
va Moldovada o‘stiriladi.
Mahsulot tayyorlash.
O‘simlikning yaxshi pishib yetilmagan
yashil rangli mevasi qaychi yoki tok qaychi (tikanli bo‘lganligi
uchun) bilan qirqib olinadi. So‘ngra yig‘ib olingan mevalarni
pichan qirqadigan mashinada qirqib, quyoshda yoki quritgichda
40—50° dan oshiq bo‘lmagan haroratda quritiladi. Keyin urug‘i
mevadan ajratiladi va alkaloid olish uchun zavodlarga yuboriladi.
Urug‘ va mevadagi alkaloidlar turli usullar bilan ajratib olinadi
(urug‘ida moy bo‘ladi, mevasida esa bo‘lmaydi).