Өзбекстан Республикасы

badiz shegiw, balbal, badizchi
sıyaqlı sóz hám frazalar 
ushırasadı. Eski túrk tilinde 
badiz
«qabir ústine ornatılǵan tasqa oyıp jazılǵan 
estelik», 
badizchi
«tasqa oyıp estelik jazıwshı», 
balbal
bolsa bal (balshıq) «ılay» 
hám bal (sh) «bas» túbirleriniń qosılıwınan payda bolǵan qospa sóz bolıp, «byust», 
«ılaydan islengen insannıń bas bólimi» mánilerin beredi. Tekstte bayan 
etiliwinshe, Kultegin qaytıs bolǵannan soń onıń qábiri ústine badizshi tárepinen 
badiz shegilip balbal qoyıladı. Usı til faktiniń ózi-aq sol dáwirdegi túrkiy qáwimler 
ataqlı tulǵalar qábirine estelik jazılǵan qábir tası qoyǵanı hám byust ornatqanları 
haqqında maǵlıwmat beredi. 
Lingvistikalıq materiallar til iyeleriniń basqa etnoslar menen ótmishtegi 
qarım-qatnasları haqqında informaciya beredi. Máselen, ózbek tiliniń leksikalıq 
qatlamında bir qatar parsısha-tájikshe, arabsha leksemalar bar. Máselen, 
barg, 
gwsht, musht, ǵisht; máni, rano, vaqt, kitob, qalam
hám t.b. Bul leksemalar ózbek 
xalqınıń áyyemnen parsı-tájikler menen bir aymaqta tuwısqan bolıp jasaǵanı, sonıń 
menen birge, arab basıp alıwınan soń islamnıń tásiri haqqında maǵlıwmat berip 
turadı. 
Ayırım waqıtları tariyxıy mashqalalardı sheshiwde tariyxshı menen tilshi 
alımnıń birge islesiwi zárúr boladı. Tiykarınan, xronologiya mashqalaları kóbinese 
áne usı jol menen óz sheshimin tabadı. 
Ótken ásirdiń 50 – 60-jıllarında til materiallarınıń jasın anıqlaw boyınsha 
Amerika alımı Morris Svodesh tárepinen usınıs etilgen hám leksikostatistikalıq 
metod dep atalǵan metod keń qollanılmaqta. 
Ol biologiya ilimlerindegi radiouglerod járdeminde jastı belgilew metodın til 
bilimine alıp kirdi. Hár qanday tiri organizmde (haywanlarda, ósimliklerde hám 
basq.) belgili muǵdarda radioaktiv uglerod bar. Bul zat organizm óliwi menen áste-
aqırın belgili bir tezlikte tarqala baslaydı. Óli organizmdegi uglerod muǵdarın 
ólshew arqalı onıń ólgenine qansha waqıt bolǵanın anıqlaw múmkin. Bul jol 
menen arxeologiyalıq estelikler jası anıqlanadı.