Toshkent Moliya Instituti “Buxgalteriya hisobi va audit” fakulteti Xba-60 guruh talabasi Normuhammedova Madinaning mustaqil ishi

Moliyaviy nazorat
– bu davlat tomonidan tashkil etilgan kuzatish tizimi 
bo’lib unga davlat, mustaqil va jamoa tuzilmalari kiradi. Ular davlat 
xokimiyati organlari, korxona va tashkilotlar faoliyati samaradorligini, 
saloxiyati zaxiralarini, davlat budjeti xarajatlarini, qonun va me’yoriy 
xujjatlarga rioya etilishini nazorat qilishadi. 
Moliyaviy nazorat tizimiga: Davlat nazorati, idoraviy nazorat va 
mustaqil audit kiradi.
Davlat nazorati
- tuzilmasi bir muncha murakkab bo’lib, Davlat 
nazoratining sub’ektlari moliyaviy nazorat o’tkazish huquqiga ega Hisob 
palatasi, Moliya vazirligi, Davlat soliq qo’mitasi, Markaziy bank va 
boshqalar kiradi. Nazorat ob’ektlari bo’lib mulk shaklidan qat’iy nazar 
barcha korxona va tashkilotlar hisoblanadi.
Idoraviy nazorat
– barcha vazirlik va qo’mitalar boshqaruv tuzilmasiga
kiruvchi nazorat va taftish bo’limlari yoki ichki audit boshqarmalari 
hisoblanadi. Bu nazorat bo’g’inining ob’ektlariga barcha davlat korxona 
va tashkilotlari yoki 50 foizdan ortiq aksiyalari davlatga tegishshli 
aksiyadorlik jamiyatlari kiradi.
Mustaqil audit
– mustaqil auditorlik firmalari va nodavlat sektori 
korxonalari hisoblanadi.
Moliyaviy nazoratni turlari, ko’rinishlari, shakllari va o’tkazish 
usullariga ko’ra quyidagicha sinflashtirish mumkin. 
Moliyaviy nazorat tizimi bloklari
–uch turga bo’linadi ya’ni, 
moliyaviybudjet nazorati, ichki moliyaviy–xo’jalik nazorati va mustaqil 
audit.
1.Moliyaviy-budjet nazorati – davlat budjeti smetalarining daromad va 
xarajatlarini tekshiradi. Buni Moliya vazirligining nazorat va taftish bosh 
boshqarmasi amalga oshiradi. 
2.Moliyaviy-xo’jalik nazorati, ichki nazorat – korxona, tashkilot va 
birlashmalarning xo’jalik yuritish faoliyati va moliyaviy hisobotlarining 
xaqqoniyligini tekshirish. Buni yuqori tashkilotlarning nazorat va taftish 
boshqarmalari yoki bo’limlari yoxud ichki audit tizimi amalga oshiradi. 
3.Mustaqil audit – Moliyaviy hisobotlarining xaqqoniyligini aniqlash. Buni 
maxsus litsenziyaga ega mustaqil auditorlik firmalari bajaradi.

---