Toshkent Moliya Instituti “Buxgalteriya hisobi va audit” fakulteti Xba-60 guruh talabasi Normuhammedova Madinaning mustaqil ishi

---

Toshkent Moliya Instituti 
“Buxgalteriya hisobi va audit” fakulteti 
Xba-60 guruh talabasi 
Normuhammedova Madinaning 
MUSTAQIL 
ISHI 
 
Mavzu: “Byudjet nazorati” fanining predmeti 
va metodi. 
 
 
 
 
 

---

1. “Byudjet nazorati” fanining predmeti va metodi. 
 

Hozirgi kunda bizning mamlakatda moliyaviy nazorat, mustaqil audit, 

buxgalteriya hisobi va iqtisodiy tahlil maxsus iqtisodiy fanning alohida 
segmentlari hisoblanadi. Bularning har biri o’z predmeti, izlanish usullari 
va amaliy qo’llanish jabhalariga ega. Shu bilan birga ularning bog’liqlik 
jihatlari va oldidagi maqsadning umumiy jabhalari mavjud, ya’ni to’g’ri 
boshqaruv qarorlari qabul qilish uchun aniq ma’lumotlar berish va 
iqtisodiy samaradorlikni oshirish yo’llarini aniqlash shular jumlasidandir. 
Nazorat 
- bu keng tushuncha bo’lib maxsus kuzatish tizimidan iborat 
boshqaruv funksiyalarining biridir. Uning asosiy maqsadi malumotni 
taqqoslash, o’zgarishlarni aniqlash va baholashdan iborat.
Nazorat sub’ektlari
– nazorat funksiyalarini bajaruvchi maxsus 
tashkilotlardir.
Nazorat 
ob’ektlari
– 
moliyaviy-xo’jalik-tijorat 
tashkilotlari, 
birlashmalaridir.
Nazoratning uch turi mavjud: dastlabki nazorat, joriy nazorat va keyingi 
nazorat.
Dastlabki nazorat – bunda reja, dastur va smetalarning tuzilishi 
nazoratdan o’tkaziladi.
Joriy nazorat – maxsus organlar tomonidan tezkor amalga oshirib 
turiladi. Masalan buxgalteriya hisobining asosiy funksiyalaridan biri nazorat 
bo’lib, ko’p jihatdan buxgalteriya hisobi tuzilmasini to’g’ri tashkil 
qilinishiga bog’liq.
Keyingi nazorat – bu o’tgan davrdagi faoliyatni tekshirishdir, masalan 
xo’jalik faoliyatini kompleks taftish yoki moliyaviy audit.
Moliyaning qiymat xarakteriga ega bo’lishi moliyaviy nazoratni taqazo 
etadi. Bu moliyaning nazorat funksiyasidan kelib chiqadi va doimiy davlat 
boshqaruvini talab qiladi. 
Moliyaviy nazorat davlat boshqaruvining maxsus tizimidir. Uning 
usullari, ko’rinishlari va o’tkazish tartibi doimo takomillashib boradi.

---