Elektroakustika

 
5.10. Mikrofonli stereofonik tizimlar 
 
Stereoeffekt ikkita omildan iborat: chap va o‘ng quloqqa keluvchi 
signallarning turli vaqti va bu signallarning turlicha jadalligi. Bir 
qarashda bu ikki omil 
AV tizimida
amalga oshiriladigandek, bu tizimda 
bir xil tavsifli A va V mikrofonlari xonaning ikki tomoniga simmetrik 
o‘rnatiladi (5.35-rasm). Mikrofon chiqishidagi signallar alohida kabelllar 
orqali xonadagi tinglovchiga nisbatan chap va o‘ng tomonda joylashgan 
radiokarnaylarga keladi. 

---

138 
Stereofonik effekt tovush manbaiga yaqin turgan mikrofon qabul 
qilgan tovush sathi shu tovushni qabul qilgan ikkinchi mikrofon sathidan 
kattaligi, hamda vaqt bo‘yicha o‘zishi hisobiga erishiladi. Bu sathlar 
nisbati va vaqt siljishi stereoeffekt zonasida turuvchi tinglovchilar uchun 
radiokarnaylar orqali eshittiruvchi tovushlarda ham mos ravishda 
saqlanadi. 
5.35- rasm. AV mikrofonli stereofonik tizim 
Radiokarnaylar yaqinida bu zona radiokarnaylar o‘qi oldida 
mujassamlanadi va undan uzoqlashgan sari kengaya boradi. Mikrofonlar 
o‘rtasidagi tovush manbaining siljishi natijasida mikrofonlar qabul 
qilayotgan sathlar nisbati va tovushlarning vaqt siljishi ham o‘zgaradi. 
Shunga mos ravishda tovushlarni tinglash xonalarida qayta eshittirish 
sharoitlari ham o‘zgaradi. Odam eshitish a’zosiga bu radiokarnaylar 
o‘rtasidagi mavhum manbaning siljishidek tuyuladi. 
AV stereofonik tizimining asosiy kamchiligi shundaki, ikkita 
stereofonik signallarning yig‘indisi monofonik eshittirishda to‘la 
moslashmaydi. Ammo, ko‘rinib turibdiki A va V mikrofonlari qabul 
qilgan signallarni qo‘shganda, chastota buzilishlari bo‘lishi shart, bu 
buzilishlar tovush manbaidan mikrofonlargacha bo‘lgan masofa farqi va 
interferensiya effekti bilan bog‘liq. Masofa farqi faza siljishini 180° 
gacha burishi mumkin, bunda monofonik signalda shu tovush chastotasi 
umuman bo‘lmaydi. 

---

139 
Interferensiya effektlarini yo‘qotish uchun