O ’. M. Asqarova, M. A. Abdullaeva, M. Boltaeva andragogika

Moderatorning monologi (material takdimoti)
Takdimot san’ati haqida juda ko’p yozilgan, bu erda hammaga m a’lum 
bo’lgan haqikatlar ko’rgazmaning foydasi, auditoriya bilan muloqot o’matish, 
notiqlik ko’nikmalari to ’g’risida takroran eslatib o’tmaymiz. Faqat materialni 
taqdim etish bo’yicha ayrim tavsiyalar va usullar ustida to ’xtalamiz.
Monolog minimumlashtirilishi, unga guruh bilan erkin suhbat elementlari 
kiritilishi lozim, aks xolda ishonch uyg’otuvchi suhbat muhiti m a’ruza bilan 
almashib qoladi.

---

Zamonaviy audiovizual vositalardan foydalanishga berilmaslik kerak. O’ta 
zamonaviy asbob-uskuna yordamida obro’ qozonishga intilish har doim ham 
yaxshi natija bermaydi. 2-3 ta slayd namoyish qilish uchun kodoskop, ekran, 
proektorlarni qalashtirib tashlagan taqdimotchini ko’rganingda "Shu tayanch 
so’zlami oddiygina qilib doskada yozsa bo’lmasmidi?" deb so’raging keladi.
Shu bilan birga, ko’rgazmaning ahamiyati kattaligini nazarda tutib, har bir 
fikrni qayd etish zarur. Etarli chizmachilik grafik ko’nikmalarga ega bo’lmasdan 
turib, buni qanday qilib amalga oshirish mumkin?
Metareja
Bu metod 70-yillarda Germaniyada kashf qilingan, vaxolanki, uning ko’p 
elementlari ilgari ham qo’llanar edi. Metodning moxiyati quyidagidan iborat: 
tayanch so’zlar rangli kartochkalarga yoziladi. Seminarning maqsadi va 
vazifalari taqdimotini tayyorlashda A-4 qog’ozning yarmicha xajmdagi 
kartochkalarda maqsadlami, boshqa rang kartochkalarda shu maqsadga tegishli 
vazifalam i, uchinchi xil rangdagi kartochkalarda sharxlar yoziladi.
Asosiy qoida - matn juda qisqa (bitta kartochkada 1-2 ta so’z), 
auditoriyaning hamma joyidan yaxshi o’qiydigan bo’lishi lozim. O’z 
chiqishingiz davomida siz mazkur kartochkalarni devorga, doskaga yoki 
oldindan tayyorlangan qog’ozga skoch yoki elim bilan yopishtirasiz, natijada 
chiqishingizning kengaytirilgan rejasi (metarejasi) hosil bo’ladi.
Ushbu 
metodning yutug’i 
uning sodda va 
ko’rgazmaliligida. 
Bundan tashqari, siz 
seminar 
qatnashchilariga 
maqsad va vazifalami 
eslatganda doim unga 
asoslanishingiz 
mumkin bo’ladi. 
Odatda, tajribali 
moderatorlar skoch 
bo’lakiarining kerakli 
miqdorini oldindan
kesib, doskaning chetiga yopishtirib qo’yadilar va chiqishlari davomida undan 
oson foydalanadilar. Devordagi bu kabi metareja quyidagicha ko’rinishda 
bo’lishi mumkin (rasm).
ifSSZZ^m