Toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali tovarlar kimyosi va sifati

Kraxmal va patoka 
Kartoshka kraxmali 
kartoshkadan olinadi. Kartoshka oldin yuviladi va qirg’ich 
mashinalarda qirib undan bo’tqa tayyorlanadi. Ezilgan bo’tqa elokda chayqaladi. 
Kraxmalning mayda donachalari suv bilan elokdan o’tadi va idishning tagiga cho’kadi; 
keyin kraxmal suvdan ajratib olinadi, sentrifugalarda qayta ishlanadi va quritiladi. 
Sifatiga qarab kartoshka kraxmali turt navga bo’linadi: ekstra, oliy, 1 va 2- 
navlar (keyingisi faqat texnik maqsadlar uchun). Kraxmalni navlarga ajratishda rangi, 
yaltiroqligi, sirtidagi qora nuktalar (1 
sm2 
dagi) va tarkibidagi qo’l miqdori hamda 
nordonligi asos qilib olinadi. 
Makkajo’hori kraxmali 
makkajo’horidan olinadi, buning uchun makkajo’hori 
doni qo’shilmalardan tozalanadi va 36—42 soat mobaynida nordonlashtirilgan iliq 
suvda saqlanadi; keyin uqalanib, mo’rtagi ajratib olinadi, hosil bo’lgan bo’tqa ikkinchi 
marta yaxshilab maydalanadi, yuviladi, tinitiladi, sentrifugalanadi va quritiladi. 

---

Mo’rtagidan esa makkajo’hori moyi olinadi. 
Sifatiga ko’ra makkajo’hori kraxmali ikki navga - oliy va 1-navga bo’linadi. 
Navlarga ajratish belgilari kartoshka kraxmaliniki bilan bir hildir. 
Patoka 
kartoshka yoki makkajo’hori, ba`zan bo’g’doy yoki javdar 
kraxmallaridan olinadi. Aralashmalardan tozalangan kraxmal suvda eritiladi, 
nordonlashtiriladi va kraxmal suti tarzida kattakon bochkalarga yoki avtoqlavalarga 
solib qo’yiladi. Shuning o’ziga bir oz sul`fat kislotasi (quruq kraxmal vazniga nisbatan 
0,55—0,8%) yoki xlorat kislotasi (0,19— 0,25%) qo’shiladi va eritma qaynatiladi. 
Bo’tqa quyuqlashguncha qaynatiladi, keyin sovutiladi va idishlarga quyiladi. 
Qandolat mahsulotlari 
Qandolat mahsulotlarini ishlab chiqarishda shakar, yog’, sut, tuxum, asal, meva 
va sabzavotlar hamda hushbo’y va bo’yoq; moddalar kabi turli hom ashyo ishlatiladi. 
Qandolat mahsulotlari tarkibida qand ko’p, suv kam, shu sababli u xushho’r va 
yuqori kaloriyali bo’ladi, yoqimli ta`m va hushbo’y hidi bilan organizmda yaxshi hazm 
bo’ladi. 
Qandolat mahsulotlari quyidagi gruppalarga bo’linadi: meva va rezavor-meva 
mahsulotlari, shokolad va kakao ko’kuni, karamel` mahsulotlari, konfetlar, undan 
tayyorlangan qandolat mahsulotlari, sharq milliy shirinliklari, parxezli va qandolat 
mahsulotlari.