2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Urug„chiligi
. 
Ildizmevasini va yozda urug„ini ekib, qishda qoldirish usuli 
bilan amalga oshiriladi.
Xashaki sholg„om urug„gi ekilgan dalaga faqat 3-4 yil o„tgandan so„ng ekish 
mumkin, 
chunki 
ildizmevalari 
kasallanishi 
va 
g„o„za 
tunlami 
zararkunandalaribilan zararlanishi mumkin. Shuning uchun bu oilaga mansub 
ekinlardan 1 km uzoqlikda himoya zonasi bo„lishi zarur.
Xashaki sholg„omning elita urug„ini yetishtirishda har bir navning o„ziga 
xos tipik ildizmevalari tanlab olinadi, kasallangan va gullagan ildizmevalar 
chiqindiga chiqarib tashlanadi. Bargi ildizmevadagi singari barglar konussimon 
shaklda kesiladi. Ildizmevalarni maxsus saqlagichlarda yoki bo„rtlarda, balandligi 
1 m bo„lgan shtabellar qo„yib, joylashtirilgan holda saqlanadi. Bahorda ekish 
oldidan ildizmevalar (fevralning oxiri-martning boshlarida) sinchiklab tekshiriladi, 
agarda ularning kasallangan yoki shakli o„zgarganlari bo„lsa, olib tashlanadi. 
Chunki ular ekilsa, o„smaydi. Urug„lik ildizmevalarni ekish uchun yerni ekishga 
tayyorlash va mineral o„g„itlar solish me‟yori boshqa texnik ildizmevalilarni 
urug„lik uchun yetishtirish kabi bir xil. 1 gektar yerga 25-35 ming dona ildizmeva 
60x60 yoki 70x70 sm sxemasida qo„lda ekiladi. Ildizmeva 3 sm qalinlikda tuproq 
bilan ko„miladi. Shundan so„ng qatorlar olinadi. Hammasi bo„lib 3-4 marta ishlov 
beriladi (asosan qo„lda) va 1 marta gullashidan oldin N
30
bilan oziqlantiriladi. 

---

319 
O„simlik g„unchalaganda, gullaganda va urug„ tuga boshlaganda sug„oriladi. 
Hosilni asosan qo„lda eng qisqa muddatda yig„ishtirish tavsiya yetiladi, meva 
quzoqlarining sarg„ayganlari sachrab urug„i to„kilib ketadi. O„rilgan urug„liklar 
xirmonga keltirilib, 7-8 kun mobaynida quritilib maydalanadi va tozalanadi. 
Birinchi klass urug„ining laboratoriyadagi unuvchanligi 95%, namligi 13%, 
boshqa ekinlar bilan aralashgan urug„i 240 dona, shundan begona o„tlar 160 dona, 
ikkinchi klass urug„lariniki: 80%, 95%, 13%, 400 va 240 donaga muvofiq bo„lishi 
kerak. Xashaki sholg„om urug„i yozda urug„idan ekiladi. Urug„ olish uchun asosan 
avgustning oxirida karamdoshlardan boshqa ertagi ekinlar yig„ishtirib olingandan 
so„ng ekiladi.
Tuproqni ekishga tayyorlashdan oldin sug„oriladi va yer yetilgandan so„ng 
25-30 sm chuqurlikda haydalib, tekislanadi. Haydashdan oldin gektariga P
60
K
60
kg 
solinadi.
Ekish
. Bir gektar yerga 3-4 kg. Urug„lar unib chiqishi uchun sug„oriladi va 
nihollar yagana qilinmaydi. Kuzgi sovuq tushgunga qadar 1-2 marta traktorda 
kultivatsiya qilinadi va 1 marta sug„oriladi. O„simliklar qishda yaxshi saqlanishi 
uchun oxirgi kultivatsiya chuqurroq, qilinadi. Qishda ekinlar mollar payxon 
qilishdan saqlanadi. Ekinlar bahorgacha yaxshi saqlanishi lozim. Bahorda bir 
marta traktorda kultivatsiya qilinadi, gektariga N
30
kg bilan oziqlantiriladi. 
Jo„yaklar olinib, ekin uch marta sug„oriladi. Urug„liklar yozda ekilganda 
ildizmevani ekkanga nisbatan 7-10 kun oldin va bir xilda pishadi va gektariga 10-
12 s urug„ hosili beradi.