2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

O„sishi va rivojlanishi
. 
Mart oyida ekilsa maysa 6-7 kunda ko„karib chiqadi, 
bir juft urug„ bargi ko„rinadi. Maysalashdan keyin bitta oddiy barg rivojlanadi, 
so„ngra birinchi va navbatdagi murakkab barglar rivojlanadi. Maysasi 
ko„ringandan 65-80 kun o„tgandan keyin gullash boshlanadi. Gullash davri 15-20 
kun davom etadi. Birinchi o„rimi urug„ga qoldirilsa maysalanishdan 110-120 kun 
o„tgandan keyin urug„ pishadi. Agar ikkinchi o„rimdan urug„ olinsa (birinchi o„rim 
ko„katga o„rilib), 155-160 kunda yetiladi. Ikkinchi va keyingi yillarda qizil 
sebargada bahorgi o„sish, poya chiqarish, shoxlanish, gullash va urug„ etilishi 
kuzatiladi.
Bahorda o„sish boshlanishida faqat bargi rivojlangan bo„ladi. Poya o„sish 
davrida tez etilib, shoxlanadi. Shoxlanishidan gullashigacha o„sishi ancha 
sekinlashadi. Barg yuzasi yuqori ko„rsatgichga ega bo„ladi. Gullashdan urug„ 
pishish vaqtigacha oziq elementlarning sarflanishi ortadi, fotosintez mahsuldorligi 

---

245 
kamayadi, shuning uchun ildiz tuganaklarida azot o„zlashtiriladi. Bu rivojlanish 
xususiyati aniq bo„lgandagina eng qulay o„sish muddatini aniqlash mumkin.
 
Yetishtirish texnologiyasi 
O„tmishdosh. 
Qizil sebarga o„tloqi, o„tloqi-botqoq tuproqlarda sholi bilan 
almashlab ekishda qo„llaniladi. Qizil sebarga qoplovchi o„simliklar bilan ham 
birga ekiladi. Almashlab ekishda sebargadan 2-3 yil davomida foydalaniladi.
Yerni ishlash
. Yerni ishlash kuzgi shudgorlashdan boshlanadi. Bahorda 
borona qilinadi, ekishdan oldan diskalash yoki kultivatsiya bilan ketma-ket 
boronalanadi.
O„g„itlash. 
Kuzgi 
shudgorlashdan 
oldin 
o„g„it 
solinadi. 
Organik 
o„g„itlardan 10-20 t/ga go„ng va 100 kg 
fosfor, 50 kg kaliy sof modda hisobida 
bir gektarga solish tavsiya qilinadi.
Ekishdan oldin urug„ni molibden 
bilan ishlov berish yaxshi natija beradi. 
Bir litr suvga 100-200 g molibdenli 
ammoniy solinib urug„ dorilanadi va 
so„ngra ekiladi. Molibden ta‟sirida hosil 
va uning sifati oshadi.