Namangan muhandislik-texnologiya instituti "sichtei" kafedrasi "hozirgi zamon raqobat nazariyasi"

Bular jumlasiga narx bilan, sifat bilan, servis bilan va nihoyat reklama vositasida 
raqobatlashuv kiradi. 
1.
Narxni tushirish
. Bunda tovarlar boshqalarnikidan arzonroq narxda sotiladi, natijada bir tovarni 
sotishdan kelgan pul tushumi qisqaradi, lekin sotish hajmi ortganidan yalpi tushum ko’payadi. 
2.
Narxni oshirish 
usuli puldorlar qatnashadigan bozorda qo’llaniladi. Shu bois raqobatda narxni 
oshirishga qo’l uriladi. 
Monopol birlashmalarning asosiy shakllari 
Birlashma 
shakllari 
Tushunchaning kelib 
chiqishi 
Kelishuvning asosiy 
bandlari 
Ishtirokchilarning 
mustaqilligi 
Kartelb 
italyancha carta - xujjat 
•
Bozorni taqsimlash 
to’g’risida; 
•
Savdo kvotalari 
to’g’risida; 
•
Narxlar darajasi 
to’g’risida. 
Ham ishlab chiqarishda 
ham tijoratda
Sindikat 
lotincha sydikos - 
birgalikda harakat qiluvi 
•
Savdo kvotalari va 
narlar to’g’risida; 
•
Mahsulotni 
birgalkda sotish 
va xom-ashyoni 
birgalikda xarid 
qilish. 
Faqat ishlab 
chiqarishda
Trest 
inglizcha trust - ishonch Korxonalarning to’liq 
birlashuvi 
Mustaqillikni to’liq 
yo’qtadi
Mukammal raqobat - 
bu erkin
bozordagi ko’pchilikdan iborat sotuvchilar
xaridorlarning har biri cheklanmagan holda bozor qonun-qoidalariga binoan va bir xil usul bilan olib boradigan raqobatdir. 
1.
Raqobatlashuvchilar ozchilik emas, balki ko’pchilik bo’ladi. 
2.
Raqobatlashuvchilar bir turdagi tovarni bozorga taklif etadilar, Shu bois ular xaridor uchun kurashadilar. 
3.
Raqobatda qatnashish ixtiyoriy, chunki bozorga o’z tovari bilan xohlagan vaqtda kirib kelish va undan chiqib ketish 
mumkin. 
92 

---

Raqobatli iqtisodiyot muayyan resurslar sharoitida ulardan maksimal miqdorda tovar va xizmatlar ishlab chiqarilishini 
ta’minlashga moyil bo’ladi. 
Agar raqobatchi firmaning olgan daromadi uning o’zgaruvchan xarajatlarini qoplashga yetmay qolsa, u o’z faoliyatini 
vaqtincha to’xtatadi. 
Firmaning topgan daromadi uning jami xarajatini qoplamasa, u bozordan butunlay chiqib ketadi.