so‘ng, kotibangiz yoningizga kirib boshqa
tadbirga borishingiz haqida
m a’lum qilsin. Bu esa suhbatdoshingizni to ‘xtatish imkoniyatini beradi.
Xuddi shu vazifani xonadosh hamkasbingiz ham bajarishi mumkin.
2. Qabul soatini belgilab qo‘ying. Agar tashrif buyurgan mehmon siz
bilan qaysi mavzuda suhbatlashmoqchi ekanligini aytib qo‘ysa yanada
yaxshi bo‘ladi. Chunki siz uchrashuvga qadar:
• muhokama qilinishi kerak bo ‘lgan muammoning turli yechimlari
to‘g ‘risida;
• suhbat o ‘tkazish sharoiti (masalan, suhbatni ko‘p vaqt sarfqilmaydigan
ravishda rejalashtirish mumkin) to ‘g ‘risida avvaldan o ‘ylab
olish
imkoniyatiga ega bo‘lasiz.
3. Uchrashuv boshidayoq uning qancha davom etishini belgilab oling
«Men sizga faqat 10 daqiqa vaqt ajrata olaman».
4. Kichik muammolami muhokama qilish uchun hamkasblaringiz va qo‘l
ostingizda ishlovchi xizmatchilar bilan tez-tez uchrashib turing (masalan,
ularning xonalarida, oshxonada). Natijada oldingizga «bir daqiqaga» kirish
uchun sabablar kamayadi.
5 .S iz o ‘zingizham kasblaringizvasizgabo‘ysunuvchiishchi-xizmatchilar
oldiga borib turing va ularning hayotidan, oilasidan,
faoliyatidan xabardor
b o ‘ling. «Birozdan so‘ng o‘zim yana kelaman» degan iborani ishlating:
• ish jarayoningiz buzilmasligi;
• suhbatdoshingiz xonangizda ko‘p qolib ketmasligi (uni chiqarib
yuborish qiyin);
• begona xonadan o ‘zingiz xohlaganda chiqib keta olish imkoniyati
(chunki suhbat sizning nazoratingizda bo‘ladi);
• bir yo‘Ia hamkasblar va xizmatchilarni
hurmat qilishingizni
bildirish;
• bu vaqt davomida suhbatdoshingiz siz bilan hal qilmoqchi bo‘lgan
muammoni o ‘zi hal qilishi mumkinligi vaboshqabirqatorafzalliklarga
ega bo‘lish uchun.
3. Telefon muloqoti
Vaqtni ko ‘p oluvchi keyingi holat - bu telefon orqali muloqotlardir.
Afsuski, telefon vaqtni tejash uchun xizmat qiluvchi vosita bo‘lishi
bilan birga, ayni vaqtda uning k o ‘p sarflanishiga ham sabab bo‘lmoqda.
Bu kishining intizomsizligi, o ‘ta qiziquvchanligi, suhbatdan bosh torta
olmasligi yoki suhbatga vaqtida nuqta qo‘ya olmasligi bilan bog‘liq bo‘lishi
mumkin.
1.
Ushbu muammoni hal qilishda kotibaning tutgan o ‘m i ahamiyatlidir.
Kotiba mavjud muammolami bir qadar osonlashtirishi mumkin (bu qaysidir
50
m a’noda uning majburiyati hamdir), y a’ni
tasodifiy suhbatdoshlarga
tushuntirish (yanglish q o ‘ng ‘iroqiar), kerakli suhbatdoshlarga qo‘ng‘iroq
qilish va hokazolar.
2. Telefon go‘shagini ko‘tarishdan avval suhbat uchun reja tuzib oling.
Ushbu reja suhbat davomida biror masalani tushirib qoldirmaslik va suhbatni
o ‘zingizga m a’qul holda olib borishingizga yordam beradi.
3. Suhbatni «bezovta qilayotganim uchun uzr, uch daqiqa vaqtingizni
olaman, xolos» degan so‘zlar bilan boshlagan m a’qul. Bu suhbatdoshingizda
sizning tadbirli ekanligingiz to ‘g‘risida fikr uyg‘otadi.
4. Suhbatga yakun yasay biling. Buni, albatta, m a’lum usulda va
xushmuomalalik bilan amalga oshirish lozim.
Agar bu ham ish bermasa,
go‘shakni o ‘z jumlangizni yakuniga yetkazmay qo‘yib qo‘ying (go‘yoki
bu liniyadagi nosozlik bo‘lsin) - buni ataylab qildi deya hech kim sizdan
shubha ham qilmaydi.
5.
Qarshi qo‘ng‘iroqlar usulidan foydalaning («o‘zim sizga qo‘ng‘iroq
qilaman»). Bu bilan siz suhbatni o ‘zingizga m a’qul vaqtda o ‘tkazish
imkoniyatiga ega bo‘lasiz. Suhbatdoshingiz o ‘z fikrini qisqa va aniq
ifodalashi uchun unga uzoq suhbatlarga vaqti y o ‘q paytda, deylik, tushlikdan
oldin qo‘ng‘iroq qilishingiz mumkin.
4. E lektro n pochta
Zamonaviy informasion texnologiyalardan foydalanuvchilar vaqtning
unumsiz sarf bo‘lishiga elektron pochta ham
sababchi boMayotganligini
anglashlari mumkin. Chunki u orqali Sizga zarur bo‘lgan m a’lumotlar
bilan bir qatorda, kerak bo‘lmagan m a’lumotlar ham keladi. Ulami
o‘rganib chiqish uchun esa ko‘p vaqt sarflanadi. Bundan tashqari, ko‘p
hamkasblaringiz rasmiy talabnomalaringizga javob qaytarm aydilarva ularga
javob olish uchun bevosita uchrashishgato‘g‘ri keladi. B a’zi bir kishilar esa
o ‘z talabnomalariga kelishi kerak bo‘lgan javobni yoki yangi xabami kutish
«kasalligi»ga chalinadilar va oqibatda o ‘z vazifalarini
bajarishda fikrlarini
jam lay olmaydilar. Iqtisodiy tadqiqotlar markazi jam oasi ushbu nomaqbul
holat bilan kurashishda o ‘zining bir qancha foydali maslahatlarini tavsiya
etadi:
1. Pochtangizni aniq belgilangan vaqtda, deylik, birkunda uch marotaba
yoki har ikki soatda ko‘rib chiqing.
2. Kerak bo‘lmagan m a’lumotlami ushlab turmang. Xalaqit qilmasligi
uchun ulami o ‘chirib tashlang.
3. M a’lumotlami turlariga ajratib papkalarga joylang.
Bu ulardan
foydalanishda va ulami saqlashda qo‘l keladi. Aytgandek, turlarga (nomlanish
bo‘yicha, mavzusi bo‘yicha va h.k.) avtomatik tarzda ajratuvclii mexanizm
mavjud - uni ishga tushirish kifoya.
4. Kerak boMmagan m a’lumotlarga blokirator qo‘yish mumkin.
5. Adresatni javob qaytarishga «shoshilinch», «ikki soat davomida javob
berishingizni so‘rayman» va shu kabi yozuvlar yordamida undash mumkin.
6. Adresat bilan oldindan maktublar tizimini kelishib olish mumkin
(masalan, undov belgisi bilan jo ‘natilgan maktubni shoshilinch ko‘rib
chiqish va javob qaytarish kerak va h.k.).
7. 0 ‘zlari j o ‘natgan maktubga javob kutish bilan «kasallangan»larga esa
pochtani ochib bir nechta oyna bilan ishlaganda qo'llaniladigan tugib qo ‘yish
amalidan foydalanishlarini tavsiya qilamiz. Bunda pochta ekranning pastki
qismidan joy oladi va unga yangi m a’lumot kelib tushsa vaqt ko‘rsatkichi
yonida belgi paydo bo‘ladi. Shunday qilib, yangi xabarkelganini bilish uchun
monitor burchagiga nazar tashlash kifoya b o ‘ladi. Agar yangi xabar kelib
tushishini qandaydir ohang bilan bog‘lasangiz ishingiz yanada osonlashadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
