Abdurashid to xtaboyev

4—
Menejer fazilatlari
49

---

so‘ng, kotibangiz yoningizga kirib boshqa tadbirga borishingiz haqida 
m a’lum qilsin. Bu esa suhbatdoshingizni to ‘xtatish imkoniyatini beradi. 
Xuddi shu vazifani xonadosh hamkasbingiz ham bajarishi mumkin.
2. Qabul soatini belgilab qo‘ying. Agar tashrif buyurgan mehmon siz 
bilan qaysi mavzuda suhbatlashmoqchi ekanligini aytib qo‘ysa yanada 
yaxshi bo‘ladi. Chunki siz uchrashuvga qadar:
• muhokama qilinishi kerak bo ‘lgan muammoning turli yechimlari 
to‘g ‘risida;
• suhbat o ‘tkazish sharoiti (masalan, suhbatni ko‘p vaqt sarfqilmaydigan 
ravishda rejalashtirish mumkin) to ‘g ‘risida avvaldan o ‘ylab olish 
imkoniyatiga ega bo‘lasiz.
3. Uchrashuv boshidayoq uning qancha davom etishini belgilab oling 
«Men sizga faqat 10 daqiqa vaqt ajrata olaman».
4. Kichik muammolami muhokama qilish uchun hamkasblaringiz va qo‘l 
ostingizda ishlovchi xizmatchilar bilan tez-tez uchrashib turing (masalan, 
ularning xonalarida, oshxonada). Natijada oldingizga «bir daqiqaga» kirish 
uchun sabablar kamayadi.
5 .S iz o ‘zingizham kasblaringizvasizgabo‘ysunuvchiishchi-xizmatchilar 
oldiga borib turing va ularning hayotidan, oilasidan, faoliyatidan xabardor 
b o ‘ling. «Birozdan so‘ng o‘zim yana kelaman» degan iborani ishlating:
• ish jarayoningiz buzilmasligi;
• suhbatdoshingiz xonangizda ko‘p qolib ketmasligi (uni chiqarib 
yuborish qiyin);
• begona xonadan o ‘zingiz xohlaganda chiqib keta olish imkoniyati 
(chunki suhbat sizning nazoratingizda bo‘ladi);
• bir yo‘Ia hamkasblar va xizmatchilarni hurmat qilishingizni 
bildirish;
• bu vaqt davomida suhbatdoshingiz siz bilan hal qilmoqchi bo‘lgan 
muammoni o ‘zi hal qilishi mumkinligi vaboshqabirqatorafzalliklarga 
ega bo‘lish uchun.
3. Telefon muloqoti
Vaqtni ko ‘p oluvchi keyingi holat - bu telefon orqali muloqotlardir.
Afsuski, telefon vaqtni tejash uchun xizmat qiluvchi vosita bo‘lishi 
bilan birga, ayni vaqtda uning k o ‘p sarflanishiga ham sabab bo‘lmoqda. 
Bu kishining intizomsizligi, o ‘ta qiziquvchanligi, suhbatdan bosh torta 
olmasligi yoki suhbatga vaqtida nuqta qo‘ya olmasligi bilan bog‘liq bo‘lishi 
mumkin.
1. 
Ushbu muammoni hal qilishda kotibaning tutgan o ‘m i ahamiyatlidir. 
Kotiba mavjud muammolami bir qadar osonlashtirishi mumkin (bu qaysidir
50

---

m a’noda uning majburiyati hamdir), y a’ni tasodifiy suhbatdoshlarga 
tushuntirish (yanglish q o ‘ng ‘iroqiar), kerakli suhbatdoshlarga qo‘ng‘iroq 
qilish va hokazolar.
2. Telefon go‘shagini ko‘tarishdan avval suhbat uchun reja tuzib oling. 
Ushbu reja suhbat davomida biror masalani tushirib qoldirmaslik va suhbatni 
o ‘zingizga m a’qul holda olib borishingizga yordam beradi.
3. Suhbatni «bezovta qilayotganim uchun uzr, uch daqiqa vaqtingizni 
olaman, xolos» degan so‘zlar bilan boshlagan m a’qul. Bu suhbatdoshingizda 
sizning tadbirli ekanligingiz to ‘g‘risida fikr uyg‘otadi.
4. Suhbatga yakun yasay biling. Buni, albatta, m a’lum usulda va 
xushmuomalalik bilan amalga oshirish lozim. Agar bu ham ish bermasa, 
go‘shakni o ‘z jumlangizni yakuniga yetkazmay qo‘yib qo‘ying (go‘yoki 
bu liniyadagi nosozlik bo‘lsin) - buni ataylab qildi deya hech kim sizdan 
shubha ham qilmaydi.
5. 
Qarshi qo‘ng‘iroqlar usulidan foydalaning («o‘zim sizga qo‘ng‘iroq 
qilaman»). Bu bilan siz suhbatni o ‘zingizga m a’qul vaqtda o ‘tkazish 
imkoniyatiga ega bo‘lasiz. Suhbatdoshingiz o ‘z fikrini qisqa va aniq 
ifodalashi uchun unga uzoq suhbatlarga vaqti y o ‘q paytda, deylik, tushlikdan 
oldin qo‘ng‘iroq qilishingiz mumkin.
4. E lektro n pochta
Zamonaviy informasion texnologiyalardan foydalanuvchilar vaqtning 
unumsiz sarf bo‘lishiga elektron pochta ham sababchi boMayotganligini 
anglashlari mumkin. Chunki u orqali Sizga zarur bo‘lgan m a’lumotlar 
bilan bir qatorda, kerak bo‘lmagan m a’lumotlar ham keladi. Ulami 
o‘rganib chiqish uchun esa ko‘p vaqt sarflanadi. Bundan tashqari, ko‘p 
hamkasblaringiz rasmiy talabnomalaringizga javob qaytarm aydilarva ularga 
javob olish uchun bevosita uchrashishgato‘g‘ri keladi. B a’zi bir kishilar esa 
o ‘z talabnomalariga kelishi kerak bo‘lgan javobni yoki yangi xabami kutish 
«kasalligi»ga chalinadilar va oqibatda o ‘z vazifalarini bajarishda fikrlarini 
jam lay olmaydilar. Iqtisodiy tadqiqotlar markazi jam oasi ushbu nomaqbul 
holat bilan kurashishda o ‘zining bir qancha foydali maslahatlarini tavsiya 
etadi:
1. Pochtangizni aniq belgilangan vaqtda, deylik, birkunda uch marotaba 
yoki har ikki soatda ko‘rib chiqing.
2. Kerak bo‘lmagan m a’lumotlami ushlab turmang. Xalaqit qilmasligi 
uchun ulami o ‘chirib tashlang.
3. M a’lumotlami turlariga ajratib papkalarga joylang. Bu ulardan 
foydalanishda va ulami saqlashda qo‘l keladi. Aytgandek, turlarga (nomlanish 
bo‘yicha, mavzusi bo‘yicha va h.k.) avtomatik tarzda ajratuvclii mexanizm 
mavjud - uni ishga tushirish kifoya.

---

4. Kerak boMmagan m a’lumotlarga blokirator qo‘yish mumkin.
5. Adresatni javob qaytarishga «shoshilinch», «ikki soat davomida javob 
berishingizni so‘rayman» va shu kabi yozuvlar yordamida undash mumkin.
6. Adresat bilan oldindan maktublar tizimini kelishib olish mumkin 
(masalan, undov belgisi bilan jo ‘natilgan maktubni shoshilinch ko‘rib 
chiqish va javob qaytarish kerak va h.k.).
7. 0 ‘zlari j o ‘natgan maktubga javob kutish bilan «kasallangan»larga esa 
pochtani ochib bir nechta oyna bilan ishlaganda qo'llaniladigan tugib qo ‘yish 
amalidan foydalanishlarini tavsiya qilamiz. Bunda pochta ekranning pastki 
qismidan joy oladi va unga yangi m a’lumot kelib tushsa vaqt ko‘rsatkichi 
yonida belgi paydo bo‘ladi. Shunday qilib, yangi xabarkelganini bilish uchun 
monitor burchagiga nazar tashlash kifoya b o ‘ladi. Agar yangi xabar kelib 
tushishini qandaydir ohang bilan bog‘lasangiz ishingiz yanada osonlashadi.