Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

VAQTLI
HUKUMAT
— mamlakatda vaqtincha amaldagi boshqaruvni amalga 
oririb turuvchi Muvaqqat hukumat.
VARAQA
— ijtimoiy-siyosiy tashviqot vositalaridan biri. V.lar dastlab qo‗lda 
yozilgan, keyinchalik bosma usulidan foydalanib tayyorlangan. Ular muayyan bir 
maqsadni ko‗zlab chiqarilgan. Mas., II jahon urushi yillarida fashizmga qarshi 
targ‗ibotda V. keng qo‗llangan. Keyingi yillarda V.dan saylov oldi tadbirlarida, bozor 
iqtisodiyoti sharoitida reklama sifatida foydalaniladi. V.lar odamlar gavjum joylarda — 
metro va b. shahar transporti bekatlarida, bozorlarda tarqatiladi. Gazeta va jurnallar, 
radio, televideniya va b. axborot vositalari keng ommalashganligi bois ijtimoiy-siyosiy 
maqsaddagi V.larga ehtiyoj tobora kamaymoqda. 
VARNALAR
(sanskritcha, sifat, rang) — qadimgi Hindistondagi to‗rt asosiy 
tabaqa. Jamiyatda brahman va kshatri tabaqalari yuqori mavqeni egallashgan. 
Mehnatkash xalq vayshilar va shudrlar V.ga mansub bo‗lib, ularning mavqei pastroq 
hisoblangan. V.ga mansub bo‗lmaganlar aholining eng quyi, xo‗rlangan, huquqsiz 
qismini tashkil etgan. 
VARSHAVA SHARTNOMASI TASHKILOTI
 
—
 
sobiq sotsialistik lager 
davlatlari - Albaniya, Bolgariya, Vengriya, Germaniya Demokratik Respublikasi, 
Ruminiya, SSSR va Chexoslavakiya, Polsha o‗rtasida 1955-yil 14-mayda Varshavada 
Shimoliy Atlantika harbiy bloki (NATO)ga qarshi tuzilgan harbiy ittifoq. V.sh.t. o‗z 
ustavida BMT Ustavining 51-moddasiga muvofiq, yakka va jamoa bo‗lib, o‗z-o‗zini 
himoya etish to‗g‗risidagi qoidaga asoslanib, V.sh.t.ga a‘zo davlatlar o‗rtasida do‗stlik, 
hamkorlik va o‗zaro yordam ko‗rsatishni ko‗zda tutgan bo‗lsada, aslida sotsialistik 
tuzumga xizmat qildi, xalqlar va millatlarning o‗z taqdirlarini o‗zlari belgilash 
to‗g‗risidagi xalqaro huquq qoidasini qo‗pol ravishda buzdi. Bu Vengriya (1956-yil), 
Chexoslavakiyadagi (1968-yil) qonli voqealarda yaqqol ko‗zga tashlandi. Shu bilan bir 
qatorda V.sh.t.ga ―a‘zo-davlatlar teng huquqli bo‗lib, bir-birlarining ichki ishlariga 
mutlaqo aralashmaydi‖, degan qoidaga ham rioya etilmadi. 1991-yil 1-iyulda V.sh.ga 
a‘zo davlatlar – Bolgariya, Vengriya, Polsha, Ruminiya, SSSR, Chexoslavakiya 

---

304 
(V.sh.dan 1968-yil – Albaniya, 1990-yil – GDR chiqqan edi) ishtirokida Praga shahrida 
Siyosiy maslahat komitetining kengashida V.sh.t.ni tugatish haqidagi bayonnoma 
imzolandi va tashkilot tugatildi.