9-mavzu. Pedagogik fikrlarning sho‘ro davridagi rivoji

Ayniy pedagogik qarashlariniig ahamiyati 
Sadriddin Ayniy adib, adabiyotshunos olim, taniqli ma’rifatparvar sifatida o‘z 
asarlarida va amaliy faoliyatida namoyon etgan ta’lim-tarbiya haqidagi fikr, 
g‘oyalari, tavsiyalari yosh avlodni vatan va xalqqa munosib farzand qilib 
etishtirishga yordam berdi, uning bola tarbiyasi haqidagi ta’limoti o‘zbek va 
tojik pedagogikasiga munosib hissa bo‘lib qo‘shildi 
MUNAVVARQORI ABDURASHIDXONOV 
Hayoti, ijtimoiy-pedagogik faoliyati 
Munavvarqori Abdurashidxonov 1878 yilda Toshkent shahrida SHayxontohur 
dahasi Darxon mahallasida ziyoli oilada tug‘ildi. Otasi Abdurashidxon 
madrasada mudarris bo‘lgan. 
Munavvarqori boshlangich ta’limni uyda onasi Hosiyatxon otindan oldi, 
so‘ngra Toshkent va Buxorodagi madrasalarda, keyin birmuncha vaqt Turkiyada 
o‘qidi. Mehnat faoliyatini Toshkentda boshlab, «Taraqqiy», «Xurshid», 
«Sur’at», 
«Osiyo», 
«Haqiqat» 
ro‘znomalarini 
nashr 
etdi, 
ularda 
mustamlakachilik siyosati, mustaqillik, xalq erki haqidagi fikrlarini bayon etdi.
1908 yilda uning «Sabzavor» (badiiy asarlar to‘plami), «Er yuzi» (geografiyaga 
oid), «Tajvid» (Quroni Karimni o‘qish usuli yoritilgan) kitoblari nashr etildi. 
Munavvarqori 1917 yilda «Najot», «Kengash» ro‘znomalarini tashkil etib, 
ularning muharriri bo‘lib xizmat qildi. 
Munavvarqori Toshkentda birinchilardan bo‘lib, o‘z uyida «Usuli jadid» 
— yangi usul maktabini ochdi va uning uchun 1907-yilda «Adibi avval» 
(«Birinchi adib») — alifbe va «Adibi soniy» («Ikkinchi adib») — o‘qish 
kitobini nashr etirdi. Tashkil etgan maktabida darslarning ko‘rgazmali 
bo‘lishiga, bilimning amaliyotda tatbiq etilishiga ahamiyat berdi, asosiy 

---

e’tiborni ta’limning demokratik asosda bo‘lishiga qaratdi, bolalarga diniy va 
dunyoviy fanlardan saboq berdi. U har bir fan bo‘yicha dastur tuzib, unda 
bolalarning aqliy, jismoniy va axloqiy jihatdan rivoj topishini, ta’lim usullarini 
takomillashtirishni nazarda tutdi. 
Munavvarqori xalqning ozod va erkin yashashi, uni istiqbolga olib chiqish 
orzusida yashadi, kurashdi. U ulug‘ mutafakkir olim, ustoz sifatida xalq 
o‘rtasida shuhrat qozondi. Munavvarqori Abdurashidxonov (1937) qatag’on 
yillarning qurboni bo‘ldi.