O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

Sababli, tufayli 
ko‘makchilari sodir bo‘layotgan ish-harakatning sababini bildiradi: 
U 
shunday qadrli mehmon kelishini oldinroq bilmagani sababli tayyorgarlik ko‘ra 
olmaganidan xijolatda edi. 
Orqali
ko‘makchisi ish-harakat sodir bo‘lishda vosita bo‘lgan narsani yoki ish-
harakat sodir bo‘lishida vosita bo‘lgan o‘rin ma’nosini ifodalaydi:
. Salimjon uyiga paxtazor 
orqali qaytdi.
Osha, bo‘ylab, uzra
ko‘makchisi: 1.Ish-harakatning boshqaril-gan so‘zdan 
anglashilgan vaqt davomida sodir bo‘lishini ifodalaydi: 
Yillar osha gurkiraydi jonajon 
Vatan
. 2.Ish-harakatning boshqarilgan so‘zdan anglashilgan o‘rin bo‘ylab sodir bo‘lishini 
anglatadi: 
Oltin vodiylar osha(uzra) yangrasin qo‘shiq. Jahon bo‘ylab(uzra) yangrar bir 
ovoz.
Bo‘yicha//bo’yincha 
ko‘makchisi:1)moslk,mutanosiblik 
ma’no-sini 
ifodalaydi: 
Darslar o‘quv jadvalibo‘yicha olib boriladi.
2)chegara-lash ma’nosini bildiradi: 
Rektorning 
xo‘jalik shilari bo‘yicha o‘rin-bosari.
2. Jo‘nalish kelishigidagi so‘z bilan qo‘llanadigan ko‘makchi-lar:qadar, dovur, 
ko‘ra, qarab, qaraganda, yarasha, tomon, qarshi, doir, binoan, qarata
kabilar. Bu 
ko‘makchilar yo‘nalish, chegara, o‘lchov, sabab, maqsad munosabatlarini ifodalaydi. 
Tomon 
ko‘makchisi makon va payt munosabatini ifodalaydi va quyidagi ma’nolarni 
ifodalaydi: 1) yo‘nalish bildiradi: 
U yo’lakka tomon yurib keldi. 
2) payt bildiruvchi so’zlar 
bilan birga kelib, taxminiy vaqtni bildiradi: 
Kechga tomon talabalar tarqalishdi.
Qadar
ko‘makchisi ish-harakatning o‘rin va vaqt jihatidan chegarasini 
ifodlaydi:
kechga qadar, peshinga qadar, maktabga qadar. 
Ko‘ra
ko‘makchisi sabab, ayirib, ta’kidlab ko‘rsatish ma’nosini ifodalaydi: 
Uning 
mo‘ljaliga ko‘ra Siddiqjon yana qasam ichiish, yur deb qistashi kerak edi. (A. Q.) 
Bu ko‘makchi 
chiqish 
kelishigidagi so‘zlar bilan birga kelganda qiyoslash, 
solishtirish ma’nosi anglashiladi: 
O‘rtadan ko‘ra pastroq.