Microsoft Word педагогика тарихы кейинги вартант

 
5.4. Dospambet, Jiyen jıraw hám Kúnxojanıń tálim-tárbiya
ǵ
a baylanıslı 
pikirleri 
 
Dospambet jıraw
XV1 ásirdiń ortalarında Altın Orda hám No
ǵ
aylı birlespesi 
tarqalıp atır
ǵ
an waqıtları jasa
ǵ
an qaraqalpaq xalqınıń kórnekli batırı hám jırawı. Ol 
Azov teńizine jaqın jerde aqsúyekler shańara
ǵ
ında dún’ya
ǵ
a keledi. Jıraw 
Ormambet biydiń ásker basısıda boladı. Ayrım dáreklerde Ormambet biydiń inisi 
depte keltiriledi. 
Jıraw jaslardıń quwanıshlı jasawın, dún’ya
ǵ
a kelgennen soń insannıń baxıtlı 
ómir súriwi kerekligin, bul dún’yada oynap-kúliwdiń lazımlı
ǵ
ın uqtırıw
ǵ
a háreket 

---

jasaydı. Turmısta baxıtlı, tınısh-tatıw jasaw ushın adamlar óz-ara awızbirshilikli, 
awqamlasqan túrde jasawı kerek dep túsindiredi. 
Dospapbet adamlardıń barlı
ǵ
ın birdey, onı bay, jarlı, aqsúyek, qarasúyek dep 
kemsitiwge bolmaydı, ol adamgershilikke jatpaydı deydi. Insandı ata-tegine, 
shı
ǵ
ısına qarap emes, al onıń adamgershiligine, insanıylıq jaqsı pazıyletlerine 
qarap bahala
ǵ
an durıs bolatu
ǵ
ınlı
ǵ
ın kórsetedi. (Aymámet penen Dospapbet, Xan 
ulınan nesi kem, biy ulınan nesi kem). 
Jıraw jaslardı kishkeneliginen baslap eldi qor
ǵ
aytu
ǵ
ın batır etip tárbiyalawdıń 
zárúrligin adamlar
ǵ
a uqtırıw
ǵ
a háreket etedi. Sonıń menen birge jaslar
ǵ
a 
adamgershilikli qásiyetlerdi kishkeneliginen baslap sińdiriw kerekligin, olardı 
qayırlı is dep biliwdiń lazımlı
ǵ
ın esletedi. 
Jıraw jamanlardan awlaq júriwdi másláhát etedi. Bundaylar
ǵ
a, hátteki jaqın 
a
ǵ
ayın bolsada sır aytpaw kerekligin lazım dep biledi. Dos penen dushpandı ayırıp 
biliwdiń zárúrligin uqtıradı. 
Dospapbet xalıqtıń abadan turmısta, toqshılıqta jasawı, onı basqaratu
ǵ
ın 
basshı
ǵ
a baylanıslı ekenligin, egerde ol aqıllı basshı bolsa xalıqtın turmısın 
gúllendirip, jaslardıń ádep-ikramlı, sıylasıqlı jasawına óziniń unamlı tásirin 
tiygizetu
ǵ
ınlı
ǵ
ın kórsetip ótedi. 
Jıraw eldiń basshısın xalıqtıń ekonomikalıq jaqtan gúlleniwin, tınısh paraxat 
jasawın hám jaslarınıń tárbiyalanıp shı
ǵ
ıwın barabar ámelge asırıwshı tiykar
ǵ
ı 
oray dep túsinedi. 
Qaraqalpaq xalqınıń kórnekli shayır-oyshılı