Toshkent moliya instituti hamdamov baxrom kasimovich ilxomov shavkat islomovich

Ichki
audit
funksiyasi
Ichki audit funksiyasi organ (maxsus tuzilgan ichki tarkibiy 
bo‘linma) tomonidan amalga oshiriladi, uning tomonidan rahbariyatga 
ichki nazorat tizimi samarali faoliyat yuritmoqda va iqtisodiy 
resurslardan samarali foydalanishga nazorat tizimining hissasi bo‘yicha 
tavsiyalar beradi. 
Ichki audit maqsadi – bu tavsiyalarni tuzish, rahbariyat tomonidan 
hisobga olinadigan 
majburiy tadbir hisoblanadi. Kamchiliklarni 
bartaraf etish bo‘yicha tadbirlarni amalga oshirish rahbariyat 
javobgarligi hisoblanadi. 
Xatolar bilan ishlash ichki audit faoliyati doirasiga kiradi, lekin 
qalloblikka qarshi choralar qabul qilish uning vazifalari doirasidan 

---

48 
tashqariga chiqadi. Qalloblikka qarshi kurash, rahbariyat tizimining 
markaziy elementi bo‘lib, NTB asosiy xususiyatidan kelib chiqadi. 
Ichki
audit
funksiyasi
samarasi
uchun
sharoit
Ichki audit xalqaro tan olingan standartlarni tan oladi va qo‘llaydi. 
Ichki Auditorlar Instituti tomonidan ishlab chiqilgan Audit Standartlari 
Tasnifiy Standartlar, Ijro Standartlari va Realizatsiya Standartlaridan 
tashkil topadi. 
Tasnifiy Standartlar tashkilot va tomonlarning ichki audit 
faoliyatini amalga oshirishni tasnifiga taalluqli bo‘ladi. Ular asosan 
mustaqillik, xolislik va kasbiy mahoratlarini o‘z ichiga oladi. 
Mustaqillik
va
xolislik
Ichki audit – bu mustaqil va xolisona baholash: ichki audit ichki 
nazorat jarayoniga jalb qilinmaydi, chunki u ichki nazoratni baholashi 
lozim. Aksincha, u boshqaruv tarkibiga bog‘liq bo‘lmagan holda faoliyat 
yuritadi. U bevosita tashkilot rahbari oldida hisobot beradi. 
Kasbiy
mahorati
Ichki audit faoliyati bilim, ko‘nikma va boshqa vakolatlar, uning 
majburiyatlarini amalga oshirishni talab qiladigan hamda tegishli kasbiy 
e’tiborni talab etadi. 
Ijro Standarti ichki audit faoliyatining mohiyatini ochib beradi va 
sifat mezonlarini taqdim qiladi, ushbu xizmatlarni taqqoslash orqali 
baholanadi. Ular asosan ish hajmini, auditorlik ishlarining bajarilishini 
va ichki audit faoliyatini boshqarishni o‘z ichiga oladi. 
Ish
hajmi
Hamma faoliyat ichki audit sohasi orqali nazorat qilinadi. Bu – 
barcha faoliyat tekshiriladi degan ma’noni bildirmaydi, ular audit 
baholanishiga kiritiladi va riskni baholash natijalari bo‘yicha qarab 
chiqiladi. 
Auditorlik
ishlarining
bajarilishi
Ichki audit batafsil riskni baholanishini tekshiradi, rahbariyat 
tomonidan amalga oshiriladigan va uning riskini baholashni tayyorlaydi 
o‘zining ish dasturi asosida va audit ishlarini o‘tkazadi. 
Audit ishlarining hamma bosqichlarida (rejalashtirish, testlash, 
tekshirish, hisobot) Ichki audit bo‘yicha qo‘llanma loyihasida yozilgan 
tartibda tegishli kasbiy mahorat bilan amalga oshiradi, tegishli auditorlik 
kasbiy amaliyotini qo‘llaydi. 
Ichki
audit
faoliyatini
boshqarish
Audit bo‘limi aynan bir xil resurslar bo‘yicha taqdim qiladi. Aynan 
bir xil miqdordagi auditorlarni yollash va o‘qitish audit strukturasini 

---

49 
tuzish, auditorlik vazifalarini xalqaro standartlar asosida bajarish 
imkonini beradi. 
Realizatsiya Standartlari auditorlik ishlarini maxsus turlari 
qo‘llaniladi va bu erda ular to‘g‘risida batafsil to‘xtalib o‘tilmaydi. 
Ichki auditning asosiy 3 xil turi mavjud – bu mos kelishlik auditi, 
tizimli audit va faoliyat natijalari auditi. 
Mos kelishligi auditi tegishli qo‘llanilayotgan qonunlar, qoidalar, 
nizom, standart va tegishli amaliyotga nisbatan mos kelishligini 
baholaydi. Tizimli audit rahbariyat tomonidan tashkil qilingan ichki 
nazorat ishonchliligini tekshiradi. 
Faoliyat natijalari bo‘yicha audit rahbariyatning uning tasarrufida 
bo‘lgan umumiy rahbarlik va resurslarga nisbatan harakati natijalarini 
baholaydi.