Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

+ 24CuO

12 CO
2
+ 11H
2
O + 24Cu 
Ba(OH)
2
+ CO
2


BaCO
3
 

+ H
2
O 
CuSO
4
+ 5H
2
O

CuSO
4
.
5H
2
O 
ORGANIK MODDALAR TARKIBIDAGI GALOGENLARNI ANIQLASH 

---

20
 
Organik birikmalardagi galogenlarni (xlor, brom va yod) Beylshteyn usuli bilan aniqlash mis 
(II) oksidining yuqori temperaturada galogen saqlagan organik birikmalarni parchalashga va bunda 
mis (II) galogenidlar hosil bo‘lishiga asoslangan. 
Organik birikmalar tarkibida galogen borligini odatdagi analitik usullar bilan topib 
bo‘lmaydi, chunki ular molekulasidagi galogen uglerod atomlari bilan kovalent bog‘lar orqali 
bog‘langan. Galogenni aniqlash uchun shu bog‘larni uzish va galogenni anorganik birikma holida 
ajratib olish kerak. Bu esa har xil usullar bilan amalga oshiriladi. 
Beylshteyn usuli 
Ishning borish tartibi
:
Tajriba uchun mis sim xalqa shaklida bukiladi va gaz alangasida 
qizdiriladi. So‘ngra galogen tutgan organik birikmaga botiriladi va yana gaz alangasiga tutiladi. 
Bunda alanga yashil rangga bo‘yaladi. Mis (II) galogenidlar mis (I) galogenidlargacha qaytariladi, 
mis (I) galogenidlar bug‘lanib, alangani bo‘yaydi (
CuCl
2
– yashil, 
CuBr
2
– ko‘k). Ftororganik 
birikmalar uchuvchan bo‘lmaganligi sababli, bu usul bilan ftorni aniqlab bo‘lmaydi. Ftor ionini 
alizarinsirkon indikator qog‘ozi orqali bilib olinadi.