Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

Olinish usullari.
1. Etilen uglevodorodlari neft tarkibida uchraydi. Neft tarkibidan S
6
N
12
dan S
13
N
26
gacha bo‘lganlari ajratib olinadi. 
2. Sanoatda etilen uglevodorodlari asosan to‘yingan uglevodorodlardan vodorodlarni tortib olish 
(degidrogenlash) orqali olinadi. Bu jarayonda katalizator sifatida xrom oksidi ishlatiladi: 
H
3
C
C = C
CH
3
H
H
H
3
C
C = C
H
H
CH
3
цис
-
бутен
-2
транс
-
бутен
-2
H
3
C
C = C
CH
3
H
H
H
3
C
C = C
CH
3
H
H
H
3
C
C = C
H
H
CH
3
H
3
C
C = C
H
H
CH
3
цис
-
бутен
-2
транс
-
бутен
-2
CH
3
– CH
2
– CH
2
– CH
3
CH
3
– CH
2
– CH = CH
2
CH
3
– CH = CH – CH
3
Cr
2
O
3
300
0
C
CH
3
– CH
2
– CH
2
– CH
3
CH
3
– CH
2
– CH = CH
2
CH
3
– CH = CH – CH
3
Cr
2
O
3
300
0
C

---

508
3. Laboratoriya sharoitida etilen uglevodorodlari to‘yingan bir atomli spirtlardan suvni tortib olish orqali 
olinadi. 
Spirtlardan suvning ajralib chiqishi Zaysev qoidasiga binoan boradi, bunda vodorod eng kam vodorod 
tutgan uglerod atomidan ajraladi, ya’ni: 
CH
3
– CH
2
– CH – C – CH
3
CH
3
– CH
2
– CH = C – CH
3
+ H
2
O
OH H
CH
3
CH
3
CH
3
– CH
2
– CH – C – CH
3
CH
3
– CH
2
– CH = C – CH
3
+ H
2
O
OH H
CH
3
CH
3
4. Etilen uglevodorodlarini uglevodorodlarning galogenli hosilalaridan galoid vodorodni tortib olish 
orqali ham olish mumkin. 
R – CH – CH
2
– CH
3
R – CH = CH – CH
3
+ KBr + H
2
O
Br
KOH
сп
.
эр
.
R – CH – CH
2
– CH
3
R – CH = CH – CH
3
+ KBr + H
2
O
Br
KOH
сп
.
эр
.
5. Etilen uglevodorodlarini uglevodorodlarning ikki galogenli hosilalaridan ham olish mumkin: 
6. Etilen uglevodorodlarini atsetilenga palladiy katalizatorligida vodorod biriktirib olish mumkin: 
Etilen uglevodorodlarini biz yuqorida ko‘rib chiqqan usullardan boshqa yana bir necha usullar bilan: 
sirka kislota efirlarini yuqori haroratda parchalab, karbon kislota efirlaridan, Vittig reaksiyasi yordamida 
va boshqa usullar bilan olish mumkin.