Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

VAZIYATLI MASALA
Alkenning 
ozonlanishidan hosil bo’lgan mahsulot 
gidrolizidan mrtiletilketon va propanallar hosil 
bo’lgan. Alkenning tuzilish formulasini toping, 
nomlang. Uning ozonlanish reaksiyasi gidrolizi 
bilan yozing. 
GLOSSARIY 1. Markovnikov qoidasi:
2. Polimerlanish - AMALIY KO’NIKMA Etanni etilendan qanday reaktivlar orqali farqlash mumkin? 1. 
Br2 2. КМnО4+Н2О 3. К2Сr2O7+Н2SО4
4. НBr Ularning o’zaro ta’sirlashuvida nima hodisa kuzatiladi?
1. Qanday uglevodorodlar alkenlar deb ataladi? Ta’rifi, alkenlarning umumiy fofmulasini yozing.
2. Alkenlarning ta’rifi, alkenlarning umumiy fofmulasini yozing. 
3. Alkenlarga qanday izomeriya turlari xos?
4. Alkenlarning qanday tabiiy manbalari mavjud?
5. Alkenlarning sintetik olinish usullarini (propen misolida) keltiring.
6. Alkenlar qanday tur reaksiyalarga kirishadi?
7. Etilenni galogenlash reaksiyasi misolida biriktirish reaksiyasi mexanizmini tushuntiring.
8. Markovnikov qoidasini ta’riflang. Birikish reaksiyalarini Markovnikov qoidasi bo’yicha borishiga 
ta’sir etuvchi omillar (statik va dinamik)ni keltiring. 9. Qanday holatda birikish reaksiyalari 
Markovnikov qoidasiga teskari boradi? Reaksiya mexanizmini tushuntiring. 10. Polimerlanish 
reaksiyasi deb qanday reaksiyaga aytiladi? Propilen, izobutilenlarning polimerlanish reaksiya 
tenglamalarini yozing. 11. “Alkadiyenlar” deb qanday uglevodorodlarga aytiladi? 12. Alkadiyenlarning 
turkumlanishi. C5H8 alkadiyenlarning tuzilish formulalarini yozing, nomlang. 13. Allkadiyenlarga 

---

507
qanday reaksiya turlari xos? 14. Konyugirlangan diyen uglevodorodlarning birikish reaksiyalarining 
o’ziga xos borishi. 15. Qanday reaksiya Dils-Alder reaksiyasi deb ataladi? Bu reaksiya qaysi 
alkadiyenlarga xos? 
Molekulasida bitta qo‘shbog bo’lgan tuyinmagan uglevodorodlarga alkenlar deyiladi. Bunday 
uglevodorodlarning birinchi vakili etilen S
2
N
4
bulganligi sababli, ushbu gomologik katorni etilen katori
uglevodorodlari deyiladi. 
To‘yinmagan uglevodorodlar deb uglerodlarning soni to‘yingan uglevodorodlarnikiga teng bo‘lib, 
vodorodlarning soni to‘yingan uglevodorodlarnikidan 2,4,6 ga kam bo‘lgan uglevodorodlarga aytiladi. 
Etilen uglevodorodlarning umumiy formulasi S
n
H
2n