Эмиль золя Х. Амал


р-  пайиб бораётганини куриб, ранги ок,ариб кетди. Туш да  Урнига бопща киши келиши керак эди, лекин у ушан- 436



Download 16,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet103/129
Sana17.07.2022
Hajmi16,16 Mb.
#816123
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   129
Bog'liq
EMIL ZOLYA - Hamal

р- 
пайиб бораётганини куриб, ранги ок,ариб кетди. Туш да 
Урнига бопща киши келиши керак эди, лекин у ушан-
436


гача дош бера олмаслигидан цУрцарди, ш унинг учун 
х;ам дарров ш ахтадаги ёрдамчи ишчилардан бирини 
мадад кучлар юборилишини сУраб, Монсуга жунатди.
Унинг сузларига жавобан цаттиц хитоблар янг- 
ради:
— Бегоналарга улим! Бельгияликларга улим!., Биз 
уз юртимизга Узимиз хуж ай и н булмоцчимиз!
Этьен хдфсаласи пир 
булиб, 
чеккага чицди. Дам- 
маси тамом булганди,— кураш иш ва улишдан бошца 
чора цолмади. У энди уртоцларини цайтариб утир- 
мади: оломон солдатларнинг кичик отрядига тацалиб 
келди. Ш ахтёрлар тУрт юзтача эди; цушни посёлкалар 
бушаб цолди, цаммаёцдан ишчилар югуриб келишар- 
ди. Дамма бир гапни айтиб цичцирарди. Маэ билан 
Левак солдйтларга цараб, газаб билан цичциришарди:
— Кетинглар! Биз сизларга цеч цандай ёмонлик 
цилмоцчи эмасмиз! Кетацолинглар!
— Бу ишнинг сизларга заррача алоцаси йуц! —
гапни илиб кетди Маэ хоним.— Бизга халацит бер- 
манглар, Уз ишимизни узимиз тугрилаймиз.
Ундан сунг Левакнинг хотини янада кескинроц 
цилиб цушиб цуйди:
— Нима, сизлар билан уришамизми энди, бизни 
утказмадиларинг деб? Сизларни х,урмат цилиб, яхши- 
лйкча бу ердан жУнаб цолинглар, деяпмиз!
Датто Бебер билан оломон орасига суцулиб кириб 
олган Лидиянинг чинцироц товуши цам эшитилди:
— Гарнизон чучцалари!
Салгина нарида турган Катрина цеч нимага туш ун- 
май, гапларга цулоц соларкан, одамлар цацру газаби 
бошцатдан алангаМанганини куриб, гангиб цолган эди, 
у пешонаси шурлиги туфайли шу ишларнинг гувох,и 
булиб цолганди. А хи р у шусиз цам озмунча азоб 
чекяптими? У цайси гунох,и учун шундай маломат- 
ларга цоляпти-ю, тиниб-тинчиб кетолмаяпти? Кечагина 
у нима сабабдан забастовкачиларнинг бунчалик га- 
забланишаётганини билолмасди. У калтакланган одам 
яна калтак ейиш учун барона цидириб юрмаса цам 
булади, деб Уйларди; лекин Катрина х,озир ич-ичидан 
нафрати цУзиб бораётганини сезди-ю, Этьен бир вацт- 
лари кечцурунлари айтган гапларнинг хдммасини эс- 
лади ва шу топда солдатларга айтаётган гапларига
437


цулок, солди. Этьен солдатларни уртоцлар, деб атар, 
уларга узлари х*ам халкдан чик,к,анликларини эсла- 
тиб, камбагалларни эзувчиларга царши халк, билан 
бирга боришлари зарурлигинй ук,тирарди.
Оломон ичида говур-говур кутарилди; бир кампир 
олдинга ташланди. Бу цуллари цуруц, буйни ялангоч, 
улгудек орик, Аш аддий кампир эди; у уйидан ш ундай 
шошилиб югуриб келган эдики, тузиган оппоц сочлари 
кузларига тушиб, куришга халал берарди.
— Да, жин ургур, мана, бир амаллаб келдим! —
дерди у энтикиб.— Бу сотцин Пьеррон мени ертулага 
цамаб цуйди.
Кампир огзидан боди кириб, шоди чик,иб, ш у он- 
даёк, солдатларга ташланди:
— Аблах,лар! Ишёцмаслар! Бошлицларинг этигини 
ялашдан бопща нарсани билмайсанлар. Иш бориб кам- 
багалларга так,алса, ж уда ботир булиб кетасанлар!
Дамма унга к,ушилди-да, х,ак;оратлар ёгилиб кетди. 
Баъзи лар х,амон: «Яшасин солдатлар! Офицер ларни 
ш ахтага таш лаш керак!» деб бак,иришарди. Лекин 
куп утмай, бу бак,ирицлар бопщаларига цушилиб кет- 
ди-ю, хдммалари: «Эй, к,изил иштонлар! Бу ердан 
ж унанглар!»— деб цичк,ира бошлашди. Солдатлар би- 
родарлик ва дустликка даъват этган гапларни, дус- 
тона насиз^атларни юзлари тошдек цотиб, индамай, 
цанчалик лоцайдлик билан тинглаган булсалар, энди 
бу х,ак,оратларга х,ам к,улоцларини кар к,илиб, бепарво 
тураверишди. Орк,ароада турган капитан кдличини 
ялангочлади. Халойиц тобора ёпирилиб, солдатларни 
деворга баттар к,исиб келаверди; ш унда капитан мил- 
тик,ларни цулга олиш х^ацида команда берди. Солдат­
лар буйрук,к,а буйсундилар, ишчилар икки цатор ял- 
тираётган пулат тигларнинг узларига к,арши ук,талиб 
турганини куришди.
— Да, муттах,амлар,— цичцирди Аш аддий кампир 
чекиниб.
Бирок; шу он х,амма улимни х,ам писанд к,илмай 
олга ташланди.
Биринчи булиб хотинлар олга ташланишди, Маэ- 
нинг хотини, Левакнинг хотини к,ичк;иришди:
— Улдиринглар бизни! Улдиринглар! Биз уз х;ац- 
х;уцуцимизни талаб циляпмиз!
438


Левак найзага дучор булишидан ^урцмай, икки 
цуллаб бирданига учта милтицни ушлади, уларни 
солдатлардан тортиб олиш учун силтай бошлади; аз- 
баройи газабланганидан бир кучига ун куч к,ушилиб, 
найзаларни букди. Уртоцларга эргашиб чакки к,ил- 
дим-да, дея пушаймон еяётган Бутлу бир чеккада хо- 
тиржамлик билан Левакка цараб турарди.
— Х уш , к;ани, отиб куринглар-чи,— такрорларди 
М аэ,— чинакам одам булсаларинг, цани отинглар!
Маэ блузасининг тугмаларини ечиб, куйлагини йирт- 
ди-да, моматалоц булиб кетган жундор кукрагини оч- 
ди. Чол кукрагини найзага тутиб борарди, унинг дов- 
юраклиги, мислсиз жасорати солдатларни бир неча 
к,адам чекинишга мажбур к;илди. Кимнингдир най- 
заси унинг куксига тиралди. Маэ худди майли, найза 
баданимга санчилиб, цобиргаларимни цисирлатиб юбор- 
син, дегандек к,утуриб, олдинга юраверди.
— Цурцоцлар, з^аддиларинг йуц!.. Бизнинг орк;а- 
мизда ун минглаб одам бор! З^а, хд, бизни улдириш- 
ларинг мумкин, бироц яна ун минг кишини з^ам улди- 
ришга тугри келади!
Солдатларнинг ах,воли танг булиб цолди: уларга 
них,оятда ноилож булгандагина к,урол ишлатиш з^а- 
цида буйрук; берилганди. Бироц узларини найзага ура- 
ётган бу цутурган одамларни цандай к,илиб тухтатиб 
булади? Бунинг устига халойик; билан солдатлар ора- 
сидаги масофа тобора камайиб борарди, солдатлар 
деворга цисиб цуйилди, энди чекинишнинг иложи к;ол- 
мади. З^ар цалай кичкинагина отряд, бир гурух, киши 
тобора купайиб бораётган ш ахтёрлар тазйицига сабот 
билан бардош бериб, капитаннинг узук,-юлук, коман- 
даларига совуццонлик билан к,улок; солди. Капитан 
лабларини тишлаганча уткир кузлари билан булаётган 
х,одисаларни 
кузатиб турар ва фацат улар х;адеб 
сукиб-царгаб, солдатларнинг жигига тегаверсалар, сол­
датларнинг сабри тугаб, бир нарса к,илиб цуйишади- 
ми, деб хавотирланарди. У баланд буйли, озгин, муй- 
ловлари буралган ёш бир сержантнинг бесаранжом 
б^либ, кузларини пириллатаётганини пайцаган эди. 
Унинг ёнида нашивка л и, бир неча походда цатнаш- 
гани куриниб турган солдат турарди; у милтигининг 
найза си ни худди хасдек эгишаётганларини кургач, ран-
439


ги оцариб кетди. Бош цаси,— афтидан, яциндп^тто омо- 
чини ташлаб, аскарликка келган йигит 
фар
муттацам, ишёцмаслар, деб сукиш ганда цизариб ке­
тарди, Дацоратларнинг кети узилмасди; дулайган 
муш тлар куриниб цоларди; кУмир цазувчилар бура- 
лаб сукиш арди; дулдек ёгилаётган таъна ва дуцлар 
худди юзга туш аётган тарсакидек эди, Солдатларни 
х,арбий интизом доирасида тутиб туриш ва уларни 
кеккайиб, хумрайиб, цимир этмай туриш га м аж бур 
этиш учун бошлицнинг иродаси них,оятда метин бу- 
лиши керак эди.
Туцнаш ув муцаррар булиб цолди: лекин ш у чог 
солдатлар орцасидан сочлари оппоц, цари ж андарм- 
ларга ухш аган штейгер Ришоммнинг нуроний чецраси 
куринди: у афтидан цаттиц ^аяж онланган эди.
— Жин урси н!— деди у овозининг борича.— А х и р
у бориб турган ацмоцлик-ку! Бунаца бемаъни ишлар- 
ни цилманглар-да.
Муйсафид ш ундай деди-ю, Узини ишчилар билан 
найзалар орасига отди.
— Уртоцлар, менга цулоц солинглар... К екса ишчи 
эканлйгимниям, х,амиша сизлардан айилмай келаёт- 
ганимниям узларинг 
биласизлар, Ш ундоц экан, цу- 
йинглар, жин урсин! Сизларга ваъда бериб айтаманки, 
мабодо сизларга адолатсизлик цилгудек булиш са, би­
ринчи булиб узим бошлицларнинг баш араларига бор 
гапни айтаман... Аммо цозир шу ^ам етар! Сизлар 
бу азаматларни боплаб сукяпсизлар, цоринларингни 
ёриб ташлашларини хох,лаяпсизлар; бундан х,еч ца- 
наца наф йуц.
Унинг гапларига цулоц сола бошлашди; одамлар 
ичида саросрмалик руй берди. Б ахтга царши тепада 
яна ёш Негрелнинг чузинчоц юзи куриниб цолди. А ф ­
тидан, у узи келолмай, штейгерни воситачи 
цилиб 
юборипти, дея таъна цилишларидан чучиган булса 
керак; ницоят унинг узи ишчилар билан гаплаш иб 
курмоцчи булди. Лекин унинг сузларини шовцин-сурон 
босиб кетиб, у елкаларини цисиб, яна дераза олдидан 
узоцлашишдан бошца илож топмади. Ришомм ишчи­
ларни уз номидан кундириш га чандон урннмасин, 
бу ишни тинчлик йули билан, Уртоцларча хал цилиш 
керак, деб цайта-цайта такрорламасин, бари бир энди
440


унга ортик кулок солишни истамасдилар, чунки у 
ишончини йук,отиб к,уйганди.
— Ж ин урсин! Майли, сизлар билан менинг х,ам 
бошимни олишсин, лекин то сизлар бемаъниликларинг- 
ни куймас экансизлар, ёнларингдан кетмайман!
Кумир к,азувчиларни инсофга келтиришимда менга 
ёрдам бергин, деб Этьенга ялинди, лекин у мен *ам
*еч нима кила олмайман, дегандек, кул силтаб куя- 
колди. Энди ф урсат утган эди х,исоби, кумир казув- 
чилардан камида беш юзга якин киши йигилганди. 
З^аммасиям кутурган, х,аммасиям белъгияликларни КУ- 
виб юборамиз, деб келишганди; ш унчаки томоша ки- 
лиш учун келганлар *ам, 
ш у уришдан завкланиш 
учун келган 
масхарабозлар х,ам бор эди. Анчагина 
нарида бир гур у* кишилар турган булиб, улар ичида 
Захария билан Филомена *ам бор эди; улар гуё то- 
мошага келишгандек, ш ундай хотиржам эдиларки, 
хдтто болалари — А хи лл а билан Дезирани олиб ке- 
лишган эди. Рекийяр томондан эса яна бир туп одам 
келди; улар орасида М уке билан М укетта хдм бор 
эди. М уке шу за*отиёк ошнаси Захария олдига бор- 
ди-да, илжайиб елкасига к,овди, ни^оятда *аяжонла- 
ниб кетган М укетта эса энг довюраклар турган олдинги 
каторга отилди.
Бу орада капитан дам-бадам Монсу йулига ка- 
рарди. У сураган мадад кучлар х,адеганда етиб кела- 
вермасди, у булса олтмиш кишилик отряди билан ор­
тик бардош бера олмасди. Них,оят, капитан халойикни 
чучитиш учун хамманинг к^зи олдида милтик,ларни - 
уклаш га буюрди. Солдатдар дар*ол буйрукни бажа- 
ришди, бирок гала-говур босилмади; мак,тов, мазах 
гаплар эшитилди:
— Мановларни кдракглар! Даранглар-а! Вой бекор- 
чилар-ей! Улар над нишонга отишмок;чи шекилли! —
Аш аддий кампир, Левак хоним ва 

Download 16,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish