Qarshi kurashning

Nurchilar. 
Asoschisi turkiyalik Sayyid Nursiy Badiuzzamon boigan 
m azkur tashkilotning asl maqsadi - mavjud hokimiyat uchun qarshi 
chiquvchi o ‘ta diniy, mutaassib kishilarni tarbiyalashdan iborat.
Oqim vakillari o ‘zlariga yangi a’zoni jalb etishda birinchi navbatda, 
nurchilar jamoasi faoliyati siyosatdan uzoq degan fikrni singdirishga 
harakat qiladilar. Aslida bu bir niqob bo ‘lib, ularning faoliyati negizida 
aynan siyosatga aralashuv yotadi.
Hozirgi kunda «Nurchilik» harakati Turkiyadagi eng nufuzli oqimlardan 
biri bo ‘lib, ta’lim sohasida Turkiya milliy ta’lim vazirligidan keyingi 
mavqeni egallaydi. Harakat ta’lifn sohasi bilan birga, mamlakatdagi OAV 
hayotida ham kuchli mavqega ega bo‘lib, turk va ingliz tilida chiquvchi 14 ta 
jurnal, «Zamon» kundalik ro‘znomasi, «Somon yo‘li» televizion kanali 
va 2 ta radiostansiya faoliyatini nazorat qilib boradi.
Bu oqimning yurtimizga kirib kelishi 1992-yildan boshlab kuzatilgan. 
Dastlab oqim g‘oyalari turkiyalik ekstremistlarning moddiy va m a’naviy 
ko‘magida yetkazilgan. Respublikamizda nurchilar yig‘iladigan manzillar 
aniqlanib, lozim b o ig an choralar ko‘rilgan. Ayni damda ular maxfiy 
tarzda harakat olib borishga urinmoqdalar.
«Nurchilik» harakati saflarining asosini yoshlar tashkil etadi, harakat 
tomonidan chop etilgan da’vat varaqalarini tarqatish yo‘li bilan ularning 
saflari kengaymoqda. M azkur oqim a ’zolari Hindiston, Pokiston va 
Malayziya mamlakatlarida ham paydo boigan. Shuningdek, Amerikada 
tahsil oluvchi turk talabalari orasida nurchilar d a’vatiga ergashuvchilar 
borligi sababli bu harakat AQSH hududida ham tarqalmoqda.
«Xalifalik» tushunchasi. 
«Hizbut-tahrir» kitoblarining asosiy mavzusi 
«xilofat» (xalifa saylash) masalasi b o lib , ularda «Hozirgi kunda 
m usulm onlarning zimmalaridagi dolzarb vazifa xalifa saylashdir, toki 
ular bu ishni ado etmas ekanlar, ularning boshqa ibodatlari befoydadir», 
degan g‘oya targ lb qilinadi. Shu nuqtayi nazardan qaraganda, bugungi 
kunda bu da’voning asossiz va noto‘g‘ri ekanini anglab olish nihoyatda 
muhim. Ular odatda o ‘z qarashlarini asoslash uchun payg'ambarimizning 
«Kimki imomsiz, ya’ni xalifasiz hayotdan o ‘tsa, u johiliyat zamonida 
o ‘tganlardek olibdi», — degan hadislarini hujjat-dalil sifatida keltiradilar.
103

---

Ushbu hadisning tarixi va m azm un-m ohiyatini «bilmaslikka» olib, o ‘z 
yo‘llariga yurmaganlarning barchasini kufrga hukm qiladilar. Shunday 
ekan, «xalifa»ning m a’nosini va qanday shaxs xalifalikka loyiqligini 
anglab olish bu hadisda ular uchun hech qanday hujjat yo‘qligini 
tushunishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Eng awalo, yuqoridagi hadis barcha zamonlardagi insonlarga taalluqli 
emas, balki musulmonlarning ustilarida xalifa mavjud bo‘lib, unga itoat 
qilishga bay’at qilmagan kishilargagina xosdir. Aks holda necha asrlardan 
beri kelayotgan m usulm onlar va ular orasidagi ulamolar, xudoning 
xos bandalari barchasi johiliyatda o‘lganlari haqidagi xulosa kelib chiqadi.
Payg‘ambarirnizning quyidagi hadislari ularning bu da’volari o ‘rinsiz 
ekaniga dalil bo ‘ladi: «M endan keyin xalifalik o ‘ttiz yil b o ‘ladi, undan 
keyin tishlab tortilgan amirlik va podshohliklarga aylanadi». Bu hadis 
m o‘jiza sifatida aytilgan hadis edi. Vafotlaridan keyin xalifalik qilgan 
Abu Bakr, Umar, Usmon va Alilaming xalifalik muddatlarini bir-biriga 
qo'shsak, yigirma to ‘qqiz yarim yil bo‘ladi. Hazrati Alining katta o‘g‘li 
Im om Hasan olti oy xalifalik qilgan. Shu bilan o'ttiz yil komil bo‘lgan.
Hadisdagi «...undan keyin tishlab tortilgan amirlik va podshohliklarga 
aylanadi», degan gapning ma’nosi shuki, Shorn (Suriya)da xalifalik qilgan 
Muoviya ibn Abu Sufyon o‘z o'miga tentak sifat o‘g‘li Yazid ibn Muoviyani 
xalifa qilib qoldirmoqchi bo‘ladi. Ya’ni, bu paytga kelib odamlar hokimiyatga 
tish-timog‘i bilan yopisha boshlagan edi, tentak bo'lsa ham o‘mlmga o‘g‘lim 
qolsin, boshqa kishi hokimiyat tepasiga kelmasin, deyila boshlagan edi.
«Hizb»chilar, shuningdek, ular islomiy d a’vatni butun olamga 
yoyish lozim, degan asossiz d a’voni ilgari suradilar. Zero, islom ta ’li- 
moti Yer yuzining deyarli barcha joyiga yetib borgani isbot talab 
qilmaydigan haqiqatdir. Bordiyu, uni yetkazish zarurati tug‘ilsa, bu 
ish hizbchilar qilayotgani kabi turli portlashlarni amalga oshirish, 
begunohlarni o id irish yo‘li bilan emas, tinchlik yo‘li bilan, o ‘z xulqu 
odobimizni namuna qilib ko‘rsatish, islomning insonlarga foyda ekanini 
o ‘rgatish yo‘li bilan amalga oshirilmog‘i lozim.
«Hizbut-tahrir» partiyasini qo ‘llab-quwatlaydigan ulamolar islom 
dunyosidajuda ozchilikni tashkil etadi. Aksincha, uni inkor etadiganlar 
son-sanoqsiz. Bu partiyaning g‘oyasi va dasturi hanuzgacha dunyoning 
birorta mamlakatida m a’qullanmagan. Uning o‘zi rasmiy tashkilot sifatida 
tan olinmagan, balki ilk ta ’sis topgan maskanidan tortib, dunyo m am - 
lakatlarining hammasida uning faoliyati taqiqlangan. Islomda esa, oz- 
chilikning emas, ko'pchilikning fikriga qo'shilishga buyurilgan. «Mening 
ummatim yoppasiga adashib, zalolatga tushib qolmaydi, qachonki, ular 
orasida qarama-qarshilikni ko‘rsalaringiz, sizlar ko'pchilik tom onida 
bo‘lingiz!», — degan sahih hadis ham fikrimiz dalili b o ia oladi. Demak, 
payg‘am barim izning ushbu vasiyatlariga qaraganda, zamonamiz m u-
104

---

sulm onlari ozchilikni tashkil etuvchi hizbchilarga emas, ularning 
g'oyasiga qo'shilmay kelayotgan ko‘pchilik ulamolarning safida boMish- 
lari kerak.