Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

А Л О Қ А Л И А Л Л Е Р Г И К С Т О М А Т И Т Л А Р
О гиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қаватидаги ал оқали аллергик 
ўзгариш лар ри вож лан и ш и м еханизм и бўйича секи н кечадиган 
аллергик реак ц и яга киради. Бу р е а к ц и я н и н г юзага келиш и га 
сабаб кўпинча турли д ори воситаларига; стом атологияда иш - 
л ати л ад и ган ти б б и й те х н и к м оддалар, м аҳаллий қ ў л л ан и ла- 
диган д о р и воситалари, ти ш пасталари, эл и к си р л ар ва б ош - 
қаларга сезги р л и к н и н г ош иш идир.
С том атологияда қўлланиладиган ти б б и й -те х н и к аш ёлар ал- 
лерги яга сабабчи м оддаларни таркибида саку тш и м ум кин. М е- 
ти л м етакри л ат ти ш тех н и к л ар и н и н г қўлларида аллергик д ер - 
м ати тларн и келтириб ч иқарад и, ундан тай ёрл ан ган протезлар- 
ни б ем орлар яхш и қабул қилади: сим обга сен си б и л и зац и яси
бор бем орларда ам альгам адан плом ба қўйилганда, қ и см ан р е ­
а к ц и я кузатилад и. А к ри латли п р о те зл а р н и н г та р к и б и д а ҳам 
доим о 0,2-0,5% гача м оном ер қолдиғи кузатилади. Ҳ озирги кун- 
гача бундай протезларга ал лерги к р е а к ц и я 2-3% бем орларда 
кузатилади.
А лоқали аллергияда, аллерген алоқада бўлганидан 7-14 кун 
ўтгач , а л л е р ги я б е л ги л а р и ю зага ч и қ а д и . Қ и з а р и ш , б о ш қ а

---

96
Оғиз бўш лит ш и.ииқ қавати ва лаб касалликлари
ҳолатларда ш и л л и қ қ о б и қ ш и ш и ш и , нуқта-н уқга қон у й и ш и - 
ш и ҳолатлари кузатилад и. П уф ак, э р о зи я ва я р а л ар баъзан 
аниқланади. Ж араён бевосита протез билан алоқада бўлган ж ой- 
да кузатилади. Бундай ҳолатда бем орда куйиш , оғи з қуриш и, 
таъм с ези ш н и н г ўзгари ш и , ум уман таъм сезм асли к , бош ай - 
л а н и ш и , к ў н ги л а й н и ш и , н а ф а с о л и ш н и н г ў зга р и ш и каби 
си м птом лар юзага чиқади. А йрим ҳолатларда оғи з бўш лиғида 
ўзгариш бўлиш и б илан б и р вақтда, эри тем а, ш и ш , ш и л л и қ- 
л ан и ш ва вези кул яц и я ёки ли хен ои дли то ш м ал ар оғи з атр о ­
ф и терисида пайдо бўлади.
А лоқали аллергик р еак ц и ял ар н и (стом атитни)