Alisher navoiy nomidagi o‘zbek tili va adabiyot universiteti o`zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti

Darsning borishi:

---

44 
I. Cho‘lpon hayoti va ijodi bo‘yicha o‘quvchilarga nazariy ma’lumotlar 
berish. Ushbu jarayonning o‘quvchilardan biri yoki bir nechta o‘quvchi tomonidan 
amalga oshirilishi maqsadga muvofiqdir. O‘quvchilarning bu boradagi harakatlari 
adibning portretini tengdoshlari e’tiboriga havola etish, shuningdek, Cho‘lpon 
tomonidan yaratilgan asarlarni qayd etuvchi jadval yordamida olib boriladi. 
II. 
Kichik guruhlarda ishlash
(“6x6x6” usuli). O‘quvchilarninng umumiy 
soni e’tiborga olingan holda ular 5 yoki 6 nafardan bir necha guruhlarga bo‘linadi. 
Har bir guruhga «Kecha va kunduz” asaridan olingan parcha yozilgan matn bilan 
ishlaydilar. So‘ngra guruhlar qayta shakllantiriladi. Bu jarayonda yangi guruhlarda 
avvalgi guruhlarning 1 nafar a’zosi bo‘lishiga e’tibor beriladi. Yangi guruhning har 
bir a’zosi guruhning boshqa ishtirokchilariga o‘zi o‘rgangan matn mazmunini 
qisqacha hikoya qilib beradi. Shu tarzda o‘quvchilar 6 yoki 7 ta parchaning 
mohiyati bilan 3 yoki 5 daqiqa ichida tanishib chiqadilar. 
III..
Klaster metodi
(“klaster” so‘zi g‘uncha, bog‘lam ma’nosini anglatadi; 
metodni qo‘llashda ma’lum mavzuning umumiy mazmunini ochib beruvchi asosiy 
so‘zlardan iborat bog‘lamlar hosil qilinadi) asosida ishlash. Dastlab sinf 
o‘quvchilari teng miqdor asosida uchta yoki to‘rtta guruhga bo‘linadilar. Barcha 
guruhlarga bir xil topshiriq beriladi. Har bir guruh a’zolari kichik hajmli vatmanda 
yoki sinf yozuv taxtasida asar mohiyatini yorituvchi tasvini yarata olishlari lozim. 
Klasterni ifoda etishda yodga tushgan barcha «kalit” so‘zlar doira ichida ifoda 
etiladi, so‘ngra ular o‘rtasida o‘zaro bog‘liqlikka asosan doiralar birlashtiriladi. 
Guruhlar tomonidan topshiriq bajarib bo‘lingach, sinf ishtirokida har bir tasvirning 
qay darajada mantiqiy g‘oyaga ega ekanligi muhokama etiladi. Eng yaxshi 
klasterni yarata olgan guruh g‘olib deb topiladi. Bu tasvir quyidagi rasmda 
keltirilgan ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. 

---

45 
1-rasm 
Янгиликка 
интилувчан 
жадидчилик 
ҳаракати 
уддабурон 
истиқлолга 
чорлов
диний 
фанатизм 
ижтимоий 
ҳодиса 
Эшон бобо 
жадидчилик 
ҳаракати намояндаси 
Чўлпон 
иккиюзламачи 
зиқна 
Раззоқ 
сўфи 
қўпол 
эгоист 
ишбилармон 
Мирёқуб 
ҳаётий 
воқелик 
Акбарали 
маиший бузуқ 
маишатпараст 
мансабпараст 
оми одам 
Зеби 
соддалик 
Ўз ҳуқуқини 
билмайдиган 
суд 
ҳукм 
сургун 
Тузумдан 
нафратланиш