Bolalar jismoniy tarbiyasi



Download 2,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/100
Sana12.07.2022
Hajmi2,17 Mb.
#782111
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   100
Bog'liq
fayl 2145 20211113

Saflanish mashqlari 
Saflanish mashqlari – saflanishlar (davra, kolonna, sherenga

) qayta 
saflanishlar (bittadan kolonna bо‘lib saflanishdan ikkita, uchta, tо‘rttadan, sherenga 
bо‘lib saflanish…) turli tomonlarga burilishlar (о‘ngga, chapga, orqaga), tarqalish 
va yig‘ilish, fazodagi barcha harakatlardan (turli saflanishlar va tarqalishlar) turli 
jismoniy 
mashqlarni 
bajarishda 
foydalaniladi 
(mashg‘ulotlarda, 
ertalabki 
gimnastikada, harakatli о‘yinlarda, bayram tantanalarida sayrlarda, ekskursiyalarda). 
Bolalarda bu mashqlarni bajarish jarayonida jamoada harakatning muvofiqligi 
(turli mashqlarni birgalikda va о‘zaro aloqadorlikda bajarish) tarbiyalanadi.


52 
Saflanish mashqlari bolalarda tо‘g‘ri qad-qomatning shakllanishiga xizmat 
qiladi. Ular turli buyumlar bilan, qо‘shiq, musiqa yoki zarbli asboblar (doira, 
nog‘ora) jо‘rligida bajarilishi mumkin. 
Shunday qilib, gimnastika mashqlarining barcha gruhi – asosiy harakatlar, 
umumrivojlantiruvchi va saflanish mashqlari bola organizmida kechadigan 
funksional jarayonlarni kuchaytiradi, jismoniy va har tomonlama rivojlanishga ta’sir 
kо‘rsatadi. 
5-Bо‘lim.Harakatli о‘yinlar-bolalar jismoniy tarbiyasining
asosiy 
metodi va 
vositasi. 
5.1.Harakatli о‘yinlar haqida tushuncha va ularning xususiyatlari. 
5.2.
 
Harakatli о‘yinlarning turlari 
5.3.Harakatli о‘yinlarni о‘tkazish metodikasi. 
5.4Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun sport о‘yinlari. 
Tayanch so‘zlar
: Harakatli о‘yinlar, о‘yin faoliyati, emotsional kо‘tarinkilik, 
kuchli ishtiyoq, mо‘ljal olish qobiliyati, tezda qaror qabul qilish, harakatli 
о‘yinlarning turlari. 
5.1Harakatli о‘yinlar haqida tushuncha va ularning xususiyatlari 
Harakatli о‘yinlar muhim ahamiyatga ega bо‘lgan kompleks ta’lim-tarbiya 
jarayonidir. Bu jarayonning asosini tashkil etuvchi bolalarning harakat faoliyati 
jismoniy 
rivojlanishga, 
harakat 
kо‘nikmalari va jismoniy sifatlarning 
shakllanishiga, organizmning funksional faoliyatini oshirgan va emotsional 
quvnoqlik tuyg‘ularini kuchaytirgan holda salomatlikni mustahkamlashga ijobiy 
ta’sir etadi. Harakatli о‘yinlar jismoniy tarbiyaning asosiy vositalari va 
metodlaridan biri sifatida yuqorida sanab о‘tilgan vazifalarni samarali hal etishga 
yordam beradi. 
Harakatli о‘yinlarni о‘tkazishda erishiladigan sog‘lomlashtirish samarasi 
bolalarning о‘yin faoliyati jarayonida yuzaga keladigan va bola psixikasiga yaxshi 
ta’sir etadigan ijobiy emotsiyalar bilan uzviy bog‘liqdir. Emotsional kо‘tarinkilik 
bolalarda barcha uchun umumiy bо‘lgan maqsadga erishishga intilish uyg‘otadi va 
u vazifalarni aniq tushunishda, harakatlarning о‘zaro mosligida, fazoda va о‘yin 
sharoitlarida aniq mо‘ljal olishda, topshiriqlarni tezlashtirilgan sur’atda 
bajarilishida ifodalanadi. Bunda bolalarning maqsadga erishishga nisbatan kuchli 
ishtiyoqi va zavqli intilishi asnosida turli tо‘siqlarni yengib о‘tishga yordam 
beruvchi irodaning roli oshadi. 


53 
Harakatli 
о‘yinlar bolalar tomonidan avval egallangan harakat 
kо‘nikmalarini takomillashtirish va jismoniy sifatlarni tarbiyalash metodi bо‘lib 
xizmat qiladi. О‘yin jarayonida bola о‘z e’tiborini harakatni bajarish usuliga emas, 
balki maqsadga erishishga qaratadi. U о‘yin shartlariga muvofiq harakat qiladi, 
bunda chaqqonlik kо‘rsatadi va shu asnoda harakatlarni takomillashtiradi. Shuning 
uchun masalan, «Bо‘ri jarlikda» о‘yini bolalar yugurib kelib uzunlikka sakrashni 
bilib olganlaridan keyin beriladi. 
Harakat faoliyati sifatida harakatli о‘yin muayyan maxsus xususiyatlarga 
ega. U boladan signal va о‘yinda tо‘satdan bо‘ladigan о‘zgarishlarga tezda javob 
berishni talab qiladi. О‘yinda yuz beradigan turli vaziyatlar, harakatlar mushak 
tarangligi darajasining о‘zgarishi zaruratini keltirib chiqaradi. Masalan, «Tuzoq» 
о‘yinida har bir bola boshlovchi harakatini diqqat bilan kuzatib borishi lozim: 
boshlovchi unga yaqinlashganda qarama-qarshi tomonga shitob bilan qochib 
о‘tadi; о‘zini xavfsiz sezgach, sekin harakat qilib, tо‘xtab turadi; boshlovchi 
yaqinlashganda yana harakatini tezlashtiradi. 
Deyarli har bir harakatli о‘yinda harakatlar va bolalar harakatiga oid 
signallar mavjud. Bunday faol harakat faoliyati bola qо‘zg‘alish va tormozlanish 
jarayonlarini takomillashtirgan va muvozanatlashtirgan holda nerv tizimni mashq 
qildiradi, shuningdek, kuzatuvchanlik, topqirlik, о‘zgaruvchan atrof-muhitda 
mо‘ljal olish qobiliyati, yuz bergan mushkul holatdan qutilish yо‘lini topish, tezda 
qaror qabul qilish va uni amalga oshirish, botirlik, chaqqonlik tashabbus kо‘rsatish, 
maqsadga erishishning mustaqil usulini tanlashni tarbiyalaydi. 
Harakatli о‘yinlarning kelib chiqishi qadim xalq pedagogikasiga borib 
taqaladi. Ilk yoshli bolalar oilalarda bolaning dastlabki harakati bilan bog‘liq 
bekinmachoqlar, ermak о‘yinlar yordamida tarbiyalanganlar. Undan kattaroq 
yoshdagi bolalar hayotida rang-barang harakat mazmuniga ega bо‘lgan (о‘z ichiga 
bolalarni rom qiluvchi о‘yin boshlanmalari, xirgoyilari, sanashmachoqlarni 
oluvchi) xalq о‘yinlari katta о‘rin olgan. Bularning hammasi hozirga qadar badiiy 
jozibadorligini, tarbiyaviy ahamiyatini saqlab kelmoqda, shu nuqtai nazardan ular 
qimmatli folklor о‘yinlarini tashkil etadi


Download 2,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   100




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish