Bolalar jismoniy tarbiyasi

Oyoqlar uchun mashqlar.
Oyoqni oldinga uzatib chalishtirish. Qо‘llarni bosh 
orqasiga, yelkalarga qо‘yib turib о‘tirish. Turgan holatda har qaysi oyoqni ayrim- 
ayrim holda navbat bilan bukish, bir oyoqni ayrim-ayrim holda navbat bilan bukish, 
bir oyoqni ketma –ket 2-3 marta bukib kо‘tarish. Oyoqlar keng yozilgan holda 
yurish, oyoqni oldinga siltab kо‘tarib, tо‘g‘irlangan oyoq uchini oldinga chо‘zilgan 
qо‘llarning kaftiga tekkizish. Narvon pog‘onasini, stul suyanchig‘ini bir qо‘l bilan 
ushlab turib, oyoqni erkin ravishda oldinga va orqaga silkitish.
Gavdani rivojlantirish uchun mashqlar.
Boshni pastga egish, yuqori kо‘tarish, 
yon tomonlarga burish. Qо‘llarni yuqoriga kо‘tarib, yon tomonlarga yoyib, belga 
tirab, bosh orqasiga qо‘yib yon tomonlarga burilish. Qо‘llarni yuqoriga kо‘tarib, 
atrofga yozib, oldinga va orqaga egilish, о‘tirib ikki oyoqni kо‘tarish, oyoq uchlarini 
chо‘zish, oyoqlarni xuddi shu holatda о‘tirib turish. О‘rindiqning orqasiga tayanib, 
о‘tirgan holda uning ustidan kо‘tarilgan oyoqni oshirib о‘tkazish. Chalqancha 
yotgan holatdan oyoqlarni zichlab ogirilish va yana yotish. Orqa bilan yotib, ikki 
oyog‘ini baravar kо‘tarish. Bir oyoqda о‘tirib turishni sinab kо‘rish. Orqa bilan 
yotgan holatda gimnastika о‘rindig‘ida tortilish va о‘z gavdasini kо‘tarish. Kо‘krak 
baravaridagi devorga suyanib( gimnastika narvonchasining pog‘onasini ushlab) 
qо‘llarni bukish va ochish. Gimnastika narvonchasiga orqa bilan suyanib turish va 
qо‘lni boshdan oshirib, uning pog‘onasini mumkin qadar yuqorirog‘idan ushlash; 
tizza kо‘zidan bukilgan oyoqlarni poldan navbatma-navbat kо‘tarish.

---

50 
Saflanish va qayta saflanish.
Mustaqil, tez va uyushqoqlik bilan bittadan, ikkitadan 
saflanish. Zvenoda bir qator turganda tekislanish. Bitta zvenodan yurib turib bir 
necha zvenoga, bitta aylanadan bir necha aylanaga bо‘linish va qayta saflanish. 
“Bir-ikki” deb sanash, bir qator va ikki qatordan bо‘lib qayta saflanish. Harakat 
vaqtida maydon burchaklarida burilishlar qilish. Yurib kelib hammaning baravariga 
tо‘xtashini mashq qilish.
Umumrivojlantiruvchi mashqlar bu maxsus mashqlardir. Ular butun 
organizmning rivojlanishi va sog‘lomlashishida muxim rol о‘ynaydi va yelka 
kamari, gavda, oyoq kabi yirik muskul gruxlarining rivojlanishi va 
mustaxkamlanishiga, 
bо‘g‘imlarning 
xarakatchan 
bо‘lishiga 
muskullar 
taranglashuvi va bо‘shashuvi jarayonini normallashtirishga yordam beradi. 
Bu mashqlarning vazifasi tо‘g‘ri qad-qomatni shakllantirish, butun tayanch 
xarakat apparatini mustaxkamlash va qon aylanish, nafas olish, almashinish 
jarayonlari, nerv tizimi faoliyatini yaxshilashdan iboratdir. Umumrivojlantiruvchi 
mashqlar xarakatlarni idora qiluvchi oliy motor markazlari ishini faollashtiradi; 
tezkorlik, chaqqonlik, kuchlar nisbati, chidamlilik, egiluvchanlik kabi jismoniy 
sifatlarni namoyon qilishga yordam beradi, ijobiy-emotsional kayfiyat uyg‘otadi. 
Umumrivojlantiruvchi mashqlar bir necha gruhga bо‘linadi: 
1.Yelka kamari va qо‘l mushaklarini rivojlantirish va mustaqkamlash uchun 
mashqlar. 
2. Gavda, orqa mushaklarini rivojlantirish va mustaqkamlash uchun mashqlar. 
3. Oyoq va qorin mushaklarini rivojlantirish va mustahkamlash uchun mashqlar.