А. Пирматов, С. Л. Матисмаилов, Қ.Ғ

Йигириш машинасидан чиқадиган қайта ишлатиладиган 
чиқиндилар 
Пилик узуқлари.
Йигириш машинаси ишлаб турган вақтда пилик 
узилади. Йигириш машинасида ишловчи оператор узилган пиликларни 
улайди. Смена давомида ҳосил бўладиган пилик узуқларини 
умумлаштирадиган бўлсак, у бир неча метрга етади. Бу пилик 
узуқларидаги толаларнинг сифати яхши бўлади. Шунинг учун уни 
қайта ишлатилади ва у қайта ишлатиладиган қайтимларга киради. 
Мичка.
Бизга маълумки, ҳамма йигириш машиналарида ип 
узилганда мичкани тутиб қолувчи мосламалар қўлланилади. Ип 
узилгандан кейин то йигирувчи келиб ипни улагунча чўзиш асбобидан 
чиқиб келаѐтган, ҳали пишитилмаган пилтача (мичка) тутиб қолувчи 
мослама трубасининг тешигига ҳаво ѐрдамида тортилади ва тола 

---

277 
йиғиладиган қутичада тўпланади. Мичканинг толалари хам яхши 
бўлганлиги учун қайта ишлатилади. 
Чигаллашган ип.
Иш жараѐнида бир смена ичида анчагина ип 
узуқлари, чигаллашган ип ҳосил бўлади. Улар 
ип чиқинди
деб аталади. 
Найчага уралган ипни эхтиѐт қилинмаса, найчадаги ип чувалиб 
чигаллашади, натижада чигал иплар миқдори кўпаяди. 
Момиқ.
Машина ишлаѐтганда устки валикларга калта толалар 
ўралиб момиқ ҳосил бўлади. 
Супуринди.
Полдан супуриб олинган чиқинди. 
Йигириш цехида (машинасида) қанча кўп чиқинди чиқса, ипнинг 
чиқиши шунча кам бўлади ва ип қимматга тушади. Шунинг учун 
машинадан чиқадиган чиқиндилар миқдорини камайтириб, ипнинг 
чиқишини кўпайтиришга ҳаракат қилиш зарур. Чиқиндиларнинг 
чиқиш меѐрлари белгиланган. Йигирувчи смена давомида йиғилган 
ҳамма чиқиндиларни топширади.
6.8. Пневмомеханик усулда ип йигириш. 
 
Ҳалқали йигириш машиналарида пишитиш ва ўраш жараѐнларининг 
биргаликда амалга оширилиши тезликнинг чекланишидаги асосий сабаб 
ҳисобланади. Машина унумдорлигини ошириш учун пишитиш ва ўраш 
жараѐнларини ажратиб, алоҳида амалга ошириш йигириш технологияси
тарақиѐтининг асосий йўналишларидан бири ҳисобланади. 
Тадқиқотлар, изланишлар асосида ипни шакллантириш ва ўрашни 
алоҳида амалга ошириш имкониятига эга бўлган йигириш усуллари яратилди 
ва улар