O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Em briogenezning 5-6 xaftalari.
Bu davrda hom ila yuz qism lari ko'rina boshlaydi, yuqori, pastki ja g ’lar 
ajraladi. K o'z konturlari aniq bo’ladi. Homilani bosh qism i tanadan ham
kattaroq bo'lib ko’rinadi va yurak do'm bog’iga cgilgan bo'ladi, kckirdak qizil 
o'ngachdan, bosh bronx va turli kalibrdagi bronxlar, o'pka bo’lim alari 
shakllanadi, m etanefros taraqqiy etadi. Y o'g'on ichak va siydik qopi o'rtasidagi 
chcgara aniq bo'ladi. Jinsiy dom inlar shakllanganda qo'llarni qism lari, bo'lajak 
barm oqlar shakllana boshlaydi, oyoqlar o'rni bo'rtib chiqadi, tana va bo'yin bir 
oz to'g'irlanadi. Somitlarning oxirgilari ko'rinadi.
92

---

55-Rasm. Taraqqiyotning 28-32-kunlari. Л -B-tuzilish sxcma-si, V-G- 
hom ila rasm i; SV-yurak bo'rtm asi; VK-qo'l; NK-oyoq bo'rtm alan; PV-jigar 
bo'rtm asi; PK.-kindik tizimi.
Em briogenezning 
7-8 
xaftalari.
7-8 xaftalarda hom ila taraqqiycti davom etadi va ayniqsa uning qism lari 
orasidagi m unosabatlar o'zgarib, hom ila odam shaklini olad>- Avva 
kattalashgan bosh qism biroz kichrayadi, bosh qism dum aloqlashadi va 
ko'tariladi, tana uzunlashadi.
Y uz kism da qosh, qovoqlar, burun yaxshi ко rinadi, lablar paydo bo ladi, 
quloq suprasi aniq ko'rinadi, dum qism yo'qola boshlaydi va oyoq qo'llar va 
ularning qism lari yaxshi ko'rinadi, kindik kichiklashadi, lckin uning proksimal 
qism ida kcngaym a paydo bo'ladi, chunki bu ycrda ingichka ichakni pctlyasi 
bo'ladi (fiziologik grija - dabba kindik grijasi) (56-rasm ).
Shuni alohida inobatga olish kcrakki, oxirgi 5 xafla (4-8). ichida 
hom ilaning asosiy ichki va lashqi a ’zolari rivojlanadi. Bu davr ontogcnczning 
qallis davrlariga kiradi, chunki hom ilaning shakllanayotgan a zolari nosoz 
sharoitga (kasallik, dorilar, alkogol qabul qilish) m cxam k ta’sirotlarga o ta
sczgir bo'ladi va tug’ma kasalliklaring rivojlanishi oson kechadi.

---

5б-Rasm
Taraqqiyotning 52-56-kunlari. A-B-tuzilish sxcm asi; V-G-
hom ila rasm i; S-S-tom irlar chigali; U-R-quloq suprasi; SH-O -bo'yin qism i; P- 
kindik. M a’lum ki 4 xafta oxirlarida hom ila taraqqiyoti uchun zarur bo'lgan 
hom iladan tashqari a ’zolar shakllangan va rivojlangan bo'ladi. Biz bu a ’zolar 
haqida aloxida to ’xtalib o'tam iz.