O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

o o tik d iffe r e n sir o v k a
bo'ladi, bunda preduktiv 
(oldingi aniqlash) kurtaklar nam oyon bo'ladi.
2 )b la s to m e r la r d iffe r e n s ir o v k a s i
maydalanish bosqichidayoq ikki xil 
blastom erlar trofo va cm brioblast hujayralar hosil bo'ladi.
3
)K u r ta k la r d iffe r e n s ir o v k a s i,
bunda kurtak a ’zolar hosil qiluvchi va bir- 
birlaridan 
farq 
qiluvchi 
cm brional 
varaqlar 
hosil 
bo'ladi. 
Kurtak 
differensirovkasida ektoderm adan 6 ta (teri ektoderm asi, nerv nayi, nerv 
qirrasi, ncyral plakodalar, prexordal plastinka, hom iladan tashqari cktodcrm a), 
m ezoderm adan 7 ta (m ezoderm a segm entlari som itlari, derm a,- mio,- 
sklerotom , segm ent oyoqlari - nefrotom , splanxnotom , splanxnotom
m ezenxim asi, param ezoncfral tana, nefrogen to'qim a, hom iladan tashqari 
m ezoderm a), entoderm adan 2 ta (hom ila entoderm asi, hom iladan tashqari 
sariqlik - qopi entoderm asi) kurtaklari hosil bo'ladi.
4 
)G isto g e n e tik
d iffe r e n s ir o v k a
bilan. gisto-organogenez 
jarayoni 
boshlanadi (54-rasm). K urtak a ’zolardan to'qim alar va a’zolar hosil bo'ladi. Bu 
jarayonda hujayralarning m axsuslashuvi m uxim ro ’l o'ynaydi. G istogcnetik 
diffcrensirovkada cktodcrm a kurtaklaridan quvidaqilar hosil bo'ladi:

---

54-rasm. 25 kunlik hom ila. a,b-homila tuzilishi.V- skanogram m a SV- 
yurak bo'rtm asi. JS-qorin pardasidan chiquvchi sariqlik shoxchasi. SN-qorin 
pardasidan chiquvchi biriktiruvchi oyoqcha. ZP-ko'rish plakodasi. SP-cshitish 
plakodasi. JD-jabra yoylari. ZK-qo'l kurtaklari. S-somitlar. X-xorda. JM - 
sariqlik qopi.
a )e p id e rm is va u n in g h o sila la ri.
b)og’iz bo'shlig’i va anal tcshigi 
epiteliysi. c)ko'z m uguz parda epiteliysi. ) og’iz bo'shlig’i a ’zolari.
1 .nerv n a v i va n e r v navd a n :
a)ncrv to'qim asi - ncyron va ncyrogliyalar
b)bosh va orqa miya.
c)ko'z to'r pardasi.
2.n e r v a ir r a s i va n e r v a irra sid a n :
a)spinal gangliy hujayralari
b)vegetativ gangliylar.
c)buyrak usti bezi m ag’iz moddasi. 
djcpidcrm is m elanositlari va M erkel hujayralari.
3 .n e r v l v la k o d a la r i va n e r v l n la ko d a la rid a n :
ajichki quloqning tukli va tayanch hujayralari.
b)m iya nervlari.
4 .p r e x o r d a l p la s tin k a va u n d a n :
a/)og’iz bo'shlig’i epiteliysi. 
b/)qizilo'ngach epiteliysi.
cjnafas yo'llari (kekirdak, bronx, o'pka) epiteliysi.
M e z o d e r m a g is to g e n e tik d iffe r e n s ir o v k a s i n a tija sid a h o s il b o la d i:
1. derm atom dan - tcri biriktiruvchi qismi
2. m iotom dan - tana ko'ndalang — targ’il mushagi
3. sklerotom dan - skelet qismlari - um urtqa pog’onasi, qovurg’alar, 
kuraklar
4. segm ent oyoqlaridan - mezoncfral nay (V o’lf nayi) siydik yo'llari.
5. Param ezoncfral naydan — bachadon nayi, bachadon va qin epiteliysi.
6. Splanxnotom dan scroz pardalar m czoteliysi, yurak mushaklari va 
cpikard.
7. Splanxnotom m czenxim asidan silliq m ushak, tom irlar, biriktiruvchi 
to'qim a, qon hujayralari va qon yaratuvchi a ’zolar.
8. N cfrogen to'qim alardan - oxirgi buyrak ncfronlari. 
'
9. Splanxnotom ning hom iladan tashqari qism idan va hom iladan tashqari 
m e z e n x im a d a n
sariqlik qopi, am nion va xorion, biriktiruvchi to'qimalar.
Albatta bu jarayonlar uchinchi xaftada boshlanib 4-5 xaftada tugaydi. 
Biz to'la tushuncha bcrish uchun bu ycrda m a’lum otlarni to'laroq bcrdik.