O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Homiladan tashqari a’zolar
Hom iladan tashqari a ’zolar cm briogenez davrida hosil bo'lib, hom ila 
tanasidan tashqarisida turli xil vazifalarni o'taydi va asosan hom ilani o'sishi, 
rivojlanishi uchun xizm at qiladi. O dam da bu a ’zolarga am nion, sariqlik qopi, 
allantois, xorion, platsentalar kiradi (57-rasm).
Am nion. H om ilaning suvli m uxitda о sishi uchun sharoit yaratuvchi 
vaqtinchalik a ’zo. U gastrulyatsiyaning ikkinchi bosqichida hosil bp'ladi. 
A m nion avval tubida cpiblast yotuvchi pufakcha shaklida paydo bo'ladi. 
K cyinchalik bu pufakcha katta am nion pufagi yoki qopchasiga aylanadi (u 
oddiy am nion deb ham ataladi). Hom ila tanasining burm asi ventral ikki 
tom ondan birlashganidan so'ng, butun hom ila am nion bo'shliq ichida qoladi. 7 
xaftada am nion pufagini o'ragan m czoderm a, xorionning hom iladan tashqari 
m czoderm asi bilan bog’lanadi va am nion devori uning cpiteliysi kindik 
am niotik oyoqehaga o'tadi. K indik xalqasi atrofida csa, hom ila terisi 
cpitcliysiga tcgib turadi.
94

---

57-Rasm. Hom iladan tashqari a ’zolarning taraqqiyoti (sxcmada).
1-amniotik puffakcha; l a am nion bo'shlig’i; 2-homila tanasi; 3- sariqlik 
qopi; 4-hom iladan tashqari selom bo'shliq; 5-xorion birlam chi so'rg’ichlari; 6- 
xorion ikkilamchi so'rg’ichlari; 7 allantois shoxchasi; 8-xorion uchlamchi 
so'rg’ichlari; 9-allantois; 10-kindik tizimi.
Amnion quyidagi pardalardan iborat:
1. A m niotik cpiteliy ,u hom iladan tashqari cktodcrm adan hosil bo'ladi, 
boshlangan davrda bir qavatli yassi shaklda bo'lib, zich joylashadi. 3 joyda u 
baland prizm atik shaklga o'tadi, hujayra apikal qism ida mayda so'rg’ichlar 
paydo bo'ladi. Bu hujayralar sitoplazniasida G A G , yog’lar, glikogcn 
donachalari ko'p bo'ladi. A m niotik cpiteliy sekretor va so'ruvchi xususiyatga 
cga.
2. Biriktiruvchi to'qim a pardasi hom iladan tashqari m czodcrm adan hosil 
bo'lib o'z navbatida ikki qavatdan tuzilgan. A) zich tolali biriktiruvchi to'qim a 
qavati, bu qavat bazal m cm branasi ostida yotadi; b) siyrak tolali to'qim adan 
tuzilgan g ’ovak qavat.