Ушбу фан бўйича ўкдладиган маърузаларда энергетик ман-баларнинг ўзяапггириш муаммолари, электр энергиясини ишлаб чиšариш жараёнлари самарадорлигини ошнриш истиšболлари

 
7.1-расм. Ўзбекистон ҳудудидаги тикланувчи энергия манбаларининг 
йиллик потенциали (млн. кВт соат). 
Энергия ресурслари нархларини умумий ошириш кичик ва ўртача ГЭСлар 
электр 
энергиясини 
рақобатбардошлиги 
учун 
замин 
яратади. 
Тажрибаларнинг кўрсатишича микроГЭСларнинг турли кўринишлари (енгли, 
енгсиз, тиргакли ва ҳ.қ.)дан фойдаланиш самарадорлигини кўрсатади. Сув 
оқимлари энергиясидан комплексли фойдаланиш мутлоқ энергия истеъмол 
қилиш катталиги бўйича кам қувватли, лекин ишлаб чиқариш натижалари 
бўйича жуда самарали чиқарилган истеъмолчиларни энергия билан 
таъминлаш муаммосини ечишга ёрдам беради. Бу авваламбор, аҳоли 
пунктлари ва ҳайдаладиган яйловларнинг тоғ олди туманларидаги тааллуқли. 

---

 
Марказлашган энергия таъминоти туманларида, локал автоном энергия 
манбаларидан фойдаланиш энергетик бозорнинг рақобатчи муҳитни 
яратишига имкон беради. Кичик ва ўрта сув оқимлари энергияси билан 
бирга, бундай рақобатда ноанъанавий энергия манбалари (шамол, қуёш, 
биогаз энергияси) ҳам қатнашиши мумкин. Дастлабки ҳисоблар буйича 
кичик ва ўртача сув оқимлари, маҳаллий ва ноанъанавий энергия манбалари 
потенциали мутлоқ қиймати бўйича бирламчи энергиядан умумий 
фойдаланишдан 1 дан 1,5% гача ташкил этади. Ундан ижтимоий самараси, 
кичик ва ўрта бизнес учун муҳитни яратиш, республиканинг чека 
туманларидаги яшаш шароитлари қулайлиги ошириш учун натижасида 
юқорироқ ўлчанмайди. 
7.3. Электр энергиясини ишлаб чиқишнинг ноанъанавий манбалари 
Электр энергияни ишлаб чиқишнинг ноанъанавий манбаларига асосан
Шамол электр станциялари (ШЭС); Қуёш электр станциялари (ҚЭС); 
Геотермал электр станциялари ва Денгиз тўлқинида ишловчи электр 
станциялар киради. 
Шамол электр станциялари
(ШЭС) муайян равишда шамол эсиб 
турадиган ҳудудларда қурилади. Бу станцияларнинг қуввати унча катта эмас, 
шунинг учун улар асосан қишлоқ жойларда ва метеорологик станцияларда 
ишлатилади. Уларнинг ўрнатилган қуввати 400 кВт гача бўлади.