1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
263 
Kapsid va tashqi qobiqning strukturasi. 
Mimiviruslar ikosaedr kapsidga yaqin bo‘lib, diametri 450-500 nm. 
Kapsidi uzunligi 80-120 nm bo‘lgan ko‘plab oqsil iplari bilan qoplangan. Ilmiy 
adabiyotlarda virionning razmeri 400-800 nmgacha berilgan, bunda balki 
kapsidni diametri xamda virusni umumiy uzunligi va oqsil iplarini ko‘shib 
o‘lchalgan bo‘lishi mumkin. Virusning kapsomeri romashka ko‘rinishida 
geksogonal joylangan: 6 kapsomer, ular orasidagi bitta chuqurchani o‘rab turadi. 
Kapsid tarkibida po‘stloq
struktura 
oqsili L410
topilgan va ikki domendan iborat. 
Bu oqsil kapsidni tashkil qiladigan birligi bo‘lgan geteromer kapsomerni 
shakllantiradi. Kapsomerlar geksogonal shaklda “romashkaga” o‘xshab 
joylanishgan: oltita kapsomer bitta chuqurchani o‘rab turadi. Kapsid tarkibida 
yana L410 po‘stloq (korovy)
oqsili bor. 
Kapsidni bir cho‘qqisida yulduzsimon struktura topilgan bo‘lib, uning 
nurlari uchburchak tomonlarni hosil qiladi. Nurlarini eni 50 nm, qalinligi - 40 
nm va uzunligi -200 nm bo‘lib qo‘shni cho‘qqigacha etib boradi. Bu strukturani 
bo‘lishi virion tomonlarini joylanishini o‘zgartiradi va oqibatda uning shakli 
ideal ikosaedrdan
sal chetlashadi: viriondan faqat bitta yulduzsimon strukturani 
cho‘qqisidan o‘tadigan besh nurli o‘q o‘tkazish mumkin bo‘ladi. Ho‘jayin 
hujayrani kasallantirishda bu struktura katta rol o‘ynaydi: virus yuqishida bu 
joydan yulduzsimon “zastyojka” ochiladi va virus DNK si kapsiddan chiqadi. 
Shu sababli yulduzsimon strukturani “yulduz eshiklar” ham deyiladi. 
Mimiviruslarda tashqi qobiqni bo‘lmasligidan ular kasallangan hujayrani 
endotsitoz yo‘lida tashlab ketmaydi. Mimivirusni kapsidini uzun quyuq oqsil
qavati qoplab turadi. Bu iplarni elektron mikroskopda (atomno-silovoy 
mikroskop) kuzatilganda, ular umumiy bir strukturaga birlashgan bo‘lib bir 
globulani hosil qiladi. Hozirgacha ular kapsid yuzasidagi uni qaysi uchastkasiga 
birikkanligi noma’lum.Bu oqsil iplar lizotsim bilan ishlov berilguncha
proteazaga chidamlidirlar. Bu ularni peptidoglikan bilan qoplanganliklaridan 
darak beradi.Bu o‘z navbatida mimiviruslarni Gram usulida bo‘yalishi sababini 
tushuntiradi Iplarni ustini qalin glikozirlanganligi ho‘jayin- amyobani jalb 
qilishda rol o‘ynaydi, degan fikrlar bor. 

---