1-bob. Vatanimiz xalqlari eng qadimgi davrda

Nasr ibn Sayyor
(738-748) mamlakatda o‘z mavqeyini mustahkamlab olish maqsadida 
moliya islohoti o'tkazdi. Islomni yangi qabul qilgan kishilar jizyadan ozod 
etildi. Barcha musulmonlar huquqiy jihatdan tenglashtiriladi, yer egasi- 
ning, e’tiqodidan qat’i nazar, xiroj to‘lashi shart qilib qo'yildi.
Shu bilan birga, Nasr mahalliy mulkdorlar bilan yaqin aloqa o'rnatish 
va ular yordamida mamlakatni itoatda tutib turishga harakat qiladi. 
Shu maqsadda u xalifalik tomoniga o'tgan yirik dehqonlaming awalgi 
imtiyozlarini tiklaydi. Oliy martabali arab lashkarboshilari bilan mulkdor 
dehqonlar o'rtasidagi qon-qarindoshlik aloqalari o'matilishini himoya 
qiladi. Ayni vaqtda, o'zi ham namuna ko‘rsatib Buxorxudotning qiziga 
uylanadi. Bunday siyosat natijasida arablar bilan mahalliy zodagonlar 
o‘rtasida ma’lum darajada ittifoq yuzaga kela boshladi. Ammo bu ozodlik 
harakatlariga barham berolmadi. Movarounnahr xalifalikdagi eng notinch 
va isyonkor o'lkalardan biri bo'lib qolaverdi.
• VIII asrning 40-yillarida 
xalifalikda toj-u taxt uchun kurash kuchayadi. 
Muhammad alayhissalomning amakisi Abbosning evarasi 
Muhammad
ibn Ali 
xalifalik taxti uchun kurash boshladi. Umaviylar Muhammad 
(s.a.v.) avlodlarini qirib yuborishda ayblandi. Hokimiyatni abbosiylarga 
topshirish kerak degan da'vo ilgari surildi. Xalifalikning deyarli barcha 
o'lka va viloyatlariga targ‘ibotchilar yuborildi. Targ'ibotchilar aholining 
og‘ir ahvoliga faqat umaviylar sababchi degan g'oyani oshkora targ'ib 
qiladilar. Shu tariqa xalifalikda umaviylar hukmronligini ag'darib tashlash 
uchun harakat boshlanib ketdi.
4.4. ABBOSIYLAR DAVRIDA XUROSON VA MOVAROUNNAHR
Xalq noroziliainina kuchavishi.
Umaviylarga qarshi umumiy norozilik, 
ayniqsa, xalifa 
Marvon II 
(744 - 750) davrida nihoyatda kuchaydi. Bunga 
xiroj miqdorining oshirilishi va aholining muttasil hasharlarga majburan

---