1-bob. Vatanimiz xalqlari eng qadimgi davrda

Afrosiyobda 
qayd 
etilgan. So'g'dda o'g'il bolalar 
besh yoshga 
to'lgach 
yozuv 
va 
hisobga
o'rgatilar, ular 
20 yoshga 
kirganlarida savdo ishlarini o'rganish uchun 
o'zga mamlakatlarga jo'natilardi. So'g'd xati asosida 
uyg'ur 
va 
turk
yozuvi 
shakllangan. Uyg'ur yozuvidan esa, o'z navbatida, 
mo‘g‘ul 
va 
manjur xatlari 
paydo bo'lgan. 
Ko‘kturk xati 
ham qo'llanilgan. Turklar- 
ning bu yozuvi ikkinchisiga tutashib ketadigan 
38 - 40 harfdan 
iborat 
edi. Qadimgi ko'kturk bitiklari 
(Kultegin 
va 
Bilga xoqon 
bitiklari) Oltoy 
va Sharqiy Turkistondan tashqari Yettisuv, Farg'ona va Zarafshon vodiy- 
laridan topib o'rganilgan. Ular qabr toshlari, sopol va metall buyumlar, 
yog'och hamda tanga pullarga bitilgan.
Diniv e’tiaod.
VI - VIII asrlarda 
O'rta Osiyoda 
zardushtiylik, bud-
daviylik, nasroniylik, moniylik 
va 
qam 
(shomoniylik) kabi bir nechta 
mahalliy dinlar mavjud bo'lgan. Aholining ko'pchiligi zardushtiylik diniga 
e’tiqod qilgan. Samarqand viloyatining Urguttumani butun O'rta Osiyoda 
nestorianlik 
markazlaridan biri bo'lgan. Moniy dini ham keng tarqalgan- 
di. Mazkur din ta’limoti bo'yicha, olamning ibtidosi ikki qarama-qarshi

---

42
yaratuvchi - yorug'lik va ezgulik hamda zulmat va yovuzlikdan iboratdir. 
Ibodat, ro‘za, sadaqa 
moniy dinining arkoni hisoblangan.
Turk xoqonligining chorvador aholisi qadimdan 
shomonlik 
diniga 
sig'inib kelgan. Bu din jon va ruhlarga, ota-bobolar ruhiga sig'inish 
e’tiqodini tarbiyalagan. Qadimgi turklar o'z dinini