M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

M e ’m orchilik, m ahobatli va 
amaliy 
san ’at sintezlari 
kom pozitsiyaning muhim 
unsurlarini tashkil etadi. Turli san ’atlar- 
ning o ‘zaro ta ’siri 
sin tez 
deb nomlanadi. 
bunda ularning h a r biri m a’lum darajada 
m ustaqil nam oyon b o iib , shu vaqtning 
o 'z id a yaxlitlikning tarkibiy qismi bo'lib 
xizm at qiladi.
M ahobatli rangtasvir va haykaltarosh- 
70-rasm.
S an 'at sintezi. 
lik, m e ’m orchilik shaklini rang hamda
plastika bilan boyitib, b ir vaqtning o ‘zida
71-rasm.
S an 'at sintezi. 
92

---

72-rasm.
S an 'at sintezi. P eterburgdagi L etn iy sad te m ir p anjaralari, 
grafika uslubi X V III a.
uning badiiy-g‘oyaviy, obrazli jarangini kuchaytirishga, m e ’m oriy asarlar- 
da ifodalangan ulkan jam iyat g‘oyalarini zarur hollarda aniqlashtiradi. Ayrim 
hollarda m ahobatli sa n ’at sintezi am aliy xarakterga ega b o iis h i m um kin, 
sintez tu shunch asi nafaqat alohida b in o lar kom pozitsiyalariga, balki bu tu n
majmuaga h am taalluqlidir.
Zam onaviy m e ’m orchilikda «san’at sintezi» haykaltaroshlik va rang 
tasvirni q o ‘llash bilan cheklanm aydi. Yog‘och o ‘ym akorligi, badiiy ishlov 
berilgan m etall (m asalan, chekanka, kovka-bolg‘a bilan ishlov berilgan) 
(72-rasm), m ozaika va m ayolika, sgraffito, vitraj, interyerda gobelenlar, 
payeaklar, gilam lar ishlatilishi keng tarqalgan (73-rasm ).
Amaliy 
sa n ’a t — jih o z, oboy, pardalar, yoritish arm atu ralari, kichik 
haykallar, rangtasvir va k o ‘pgina boshqalar interyer kom pozitsiyasining 
ajralmas qismi hisoblanadi. Agar xonaning badiiy g‘oyasi va am aliy maqsadi, 
ularning m e ’m orchilik bilan k o ‘lam li yechim iga m os kelsa, u lar h am o - 
hanglikda nam oyon b o 'lad i (74-rasm ).
M e’m oriy kom pozitsiya yaxlitligi uslubning yaxlitligini o ‘z ichiga oladi, 
ya’n i 
xossalam ing jam langan tarkibidan tuzilgan m a ’lum davrga xos sa n ’at. 
Me’m orchilikda va sa n ’atda dunyoni his etgan hukm ronlik m afkurasi sing-