Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

58-rasm. 
Adashgan nerv.
1. Adashgan nervning quloq suprasi shoxchasi 
2. Til-yutqin nervi 
3. Adashgan nervni dorzal o‘zagi 
4. Ta’m bilish o‘zagi 
5. Uch shoxli nervning spinal o‘zagi 
6. Ikkiyoqlama o‘zak 
7. Adashgan nerv 
8. Adashgan nervning pastki tuguni
9. Adashgan nervning yutqin shoxchasi 
10. Yuqorigi hiqildoq nervi 
11. Chap orqaga qaytuvchi hiqildoq nervi 
12. Oldingi adashgan nerv poyasi
Adashgan nervning parasimpatik tolalari uzunchoq miyaning orqa o‘zagidan 
(nucl. dorsalis n. vagi) boshlanadi. Bu o‘zakning tolalari uzunchoq miyaning orqa 
tashqi egatchasidan chiqib, kalladan bo‘yintiriq teshigi orqali chiqadi. Pastga 
tomon yo‘nalib, qizilo‘ngach bilan bo‘yintiriq venasi o‘rtasidan o‘tadi va qizilo‘n-
gachni, traxeyani, ovoz boylamlarini, yurak-qon tomirlarining silliq mushaklarini 
innervatsiya qiladi. So‘ngra qizilo‘ngach bilan birgalikda diafragmadan o‘tib, 
oshqozon, ingichka ichak, yo‘g‘on ichakning o‘ng yarmidagi silliq mushaklarni 
innervatsiya qiladi, hamda me’da osti beziga sekretor tolalar beradi.
TEKSHIRISH USULLARI 
IX-X juft nervlarning vazifasini tekshirish uchun ovozning qanday ekanligi, 
ovqat yutilganda uning burundan qaytib tushish-tushmasligi va bunda qalqish-
qalqimasligini tekshirish zarur. Yumshoq tanglay bilan tilchaning harakati va 
ularning simmetrik holda joylashganligini aniqlanadi. So‘ngra tilning orqa 1/3 
qismida ta’m bilishni tekshiriladi.
Shular bilan bir qatorda yutish refleksi toza shpatel yoki qoshiqcha 
yordamida yumshoq tanglayga tegizilib, ikki tomonda tekshiriladi. Agar yutish 
refleksi chaqirilsa, u holda bemorda ko‘ngil aynash, qusish, yo‘talish yoki yutish 
harakati ko‘tariladi.
IX-X juft bosh miya nervlarini chaqaloq va yosh bolalarda tekshirish, ular 
emganda qalqish bor yo‘qligiga, yutishga va bola yig‘laganda ovoziga e’tibor 
beriladi. Agar bu nervlar shikastlansa chaqaloq og‘ziga ko‘krak olganda 
bezovtalanadi, yig‘laydi, sutni ko‘p vaqt og‘izda ushlab turadi, yutish vaqtida 
qalqib ketadi va sut burundan keladi. Bola yig‘laganda tovushi doimo bir xil past 
oxangda bo‘ladi.