Rangni aniqlashni tekshirish uchun maxsus Rabkin jadvalidan
foydalaniladi. Buning uchun ko‘rsatkichning varaqalarini ochib, bemorga
ko‘rsatiladi va u yozilgan son yoki shakllarni aytib berishi lozim.
Ko‘z tubini oftalmoskop yordamida tekshiriladi. Normada ko‘z tubi och-
qizil rangda bo‘lib, ko‘ruv nervining markazi (diski) dumaloq, chegaralari aniq
bo‘ladi. Ko‘ruv nervining markazidan tashqariga qarab qon tomirlar ko‘riladi,
arterial va vena qon tomirlarining yo‘g‘onligini nisbati 2:3 bo‘ladi. Rasm 80.
Shikastlanish belgilari Ko‘rish o‘tkirligini pasayishi – ambliopiya; yo‘qolishi – ko‘rlik (amavroz)
deyiladi. Ko‘ruv nervining shikastlanishi shu tomonda ambliopiya yoki amavrozga
olib keladi. Ko‘ruv nervining kesishmasi to‘liq shikastlanganda 2 tomonlama
amavroz ro‘y beradi.
Ko‘rish maydonini yarmini tushib qolishi – gemianopsiya deyiladi. Bir xil
tomonlama (gomonim) va 2- har xil tomonlama (geteronim) gemianopsiya tafovut
qilinadi. Ko‘ruv nervlarininng kesishmasini tashqi tomonlari shikastlanganda
binazal geteronim gemianopsiya, ichki markaziy qismi shikastlanganda bitemporal
geteronim gemianopsiya paydo bo‘ladi.
Ko‘ruv trakti, tashqi tizzasimon tana shikastlanganda gomonim
gemianopsiya hosil bo‘ladi. O‘ng tomondagi ko‘ruv trakti yoki tashqi tizzasimon
tana shikastlanganda chap tomonlama gemianopsiya va aksincha chapdagi
yuqorida ko‘rsatilgan qismlar shikastlanganda o‘ng tomonlama gemianopsiya
paydo bo‘ladi. Bosh miya po‘stlog‘ining pona pushtasi shikastlanganda pastki
kvadrant, til pushta zararlanganda esa tepa kvadrant gemianopsiya paydo bo‘ladi.
Pix egatining qitiqlanishi ko‘rish gallyusinasiyasiga olib keladi 18-19
Brodman maydonlarini shikastlanishi rang ajratib olish qobiliyatini yo‘qolishiga
olib keladi. Axromatopsiya – rang ajratib olish qobiliyatini yo‘qolishi; daltonizm –
tug‘ma qizil va yashil ranglarni ajrata olmaslik.
Ko‘z tubi har xil patologik o‘zgarishlarda turlicha bo‘ladi: ko‘ruv nervini
so‘rg‘ichining nevriti bosh miya va uning pardalari yallig‘langanida, birlamchi
atrofiyasi esa nevritdan keyin yoki og‘ir degenerativ kasalliklarda ro‘y beradi.
Ko‘ruv nervlari so‘rg‘ichlarining dimlanishi kalla suyagi ichidagi bosimni olib
ketishi natijasida sodir bo‘ladi (o‘sma, gidrosefaliya va boshqalar). Bu patologik
o‘zgarishda ko‘ruv nervlari so‘rg‘ichlarining shishib ketishi, chegaralarining
aniqligini buzilishi, arteriya qon tomirlarini ba’zi joylarini ko‘rinmay qolishi
(promenensiya), ba’zi hollarda qon quyilishi kuzatiladi. Uzoq vaqt davom etgan
ko‘ruv nervi so‘rg‘ichining dimlanishi ikkilamchi atrofiyaga olib keladi.