Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Targ‘il tananing jarohatlanish sindromi
Asosan giperkinetik-gipotonik belgilardan iborat. Giperkinez – bu tananing 
ayrim yoki hamma mushaklarida ixtiyorsiz harakatlarni paydo bo‘lishi, bu 
harakatlar bemorning xoxishisiz, ixtiyordan tashqari huruj ravishda ro‘y beradi. 
Giperkinezning asosida striatum tomonidan pastda joylashgan harakat 
markazlarining tormozlanib turishining yetishmasligi yotadi. Natijada mushaklar 
tonusi pasayib ketadi yoki yo‘qoladi va ixtiyorsiz harakatlar-giperkinezlar paydo 
bo‘ladi. Giperkinezlar tananing ayrim qismlarida, oyoq, qo‘llarda, yuz 
mushaklarida paydo bo‘lib, uxlash davrida yo‘qoladi.
Bu giperkinezlar mimika mushaklarida paydo bo‘lishi, yuzini burishtirishga, 
tilda bo‘lsa – gapirishni buzilishiga, yuqori nafas yo‘llaridagi mushaklarda bo‘lsa, 
o‘qtin-o‘qtin g‘alati tovushlar chiqarib, nafas olishni buzilishiga olib keladi. 
Giperkinez xillari quyidagilar: 
Qaltirash – giperkinezlarning eng ko‘p hili bo‘lib, amplitudasiga, tezligiga 
va joylashgan yeriga nisbatan har xil bo‘ladi.
Miokloniyalar – har xil mushaklarning tartibsiz, klonik qisqarishlari. Ular 
yuz, tana, qo‘l va oyoqlarda ko‘rinadilar. Katta amplitudali bo‘lmagan 
giperkinezlarda bir vaqtni o‘zida antagonist mushaklar guruhini qisqarishi 
lokamotor efferentga kuchli ta’sir ko‘rsatmadi. 

---

 94
40-rasm.
 Ekstrapiramida sistemasining 
patologiyasi. 
1. Xoreik giperkinezlar
2. Atetoz 
3. Torzion distoniya
4. Gemibolizm
5. Spastik bo‘yin qiyshayishi 
Xoreik giperkinezlar ixtiyorsiz, 
tartibsiz harakatlari yaqqol ko‘rinib turgan 
lokomotor effekti bilan harakatlanadi, 
tananing har xil qismida tinch turgan holda 
va ixtiyoriy harakatlanishlarida paydo 
bo‘ladi. Bu harakatlar xilma-xil, ketma-ket 
bo‘lib almashinadilar. Bunday holatda bemor 
goh ko‘zini qisadi, goh tilini chiqaradi, labini 
yalaydi, goh yuzini burishtiradi, goh qo‘lini 
irg‘itadi, goh badanini hammasi qimirlab ketadi va hokazolar. 
Giperkinezlarning boshqa xillariga atetoz, xoreotetoz, tiklar, torzion 
distoniya, gemibalizm, blefarospazm va boshqalar kiradi.
Yuqoridagi keltirilgan belgilardan tashqari yana striar belgida emotsiyani, 
ruhiyotni, vegetativ qon tomirlarini buzilishlari kuzatiladi va bu belgilar kichik 
xoreyada, Gentington xoreyasida, targ‘il tanada o‘sma o‘sish jarayonining 
boshlang‘ich davrida kuzatiladi.